पुर्व पश्चिम राजमार्गको मध्यखण्डबाट राजमार्गको स्तर उन्नतीको सुरुवात सरकारले गरेको छ । राजमार्गको आरम्भमा पुर्व राजा महेन्द्रले गैडाकोटबाट शिलान्यास गरि गैडाकोटबाटै उदघाटन गरे जस्तै मन्त्रालयका कर्मचारीहरु प्रधानमन्त्री ओलीलाई नवलपरासीको रजहरमा शिलान्यास गराउने तयारीमा थिए । तर पहिलोपटक राजमार्गको बिस्तारमा बजेट बिनियोजन गर्ने पुर्व अर्थमन्त्री तथा नेकपा महासचिव बिष्णु पौडेलको जोडमा प्रधानमन्त्रीको शिलान्यासको कार्यक्रम बुटवल सारिएको बताईएको छ । बिशेष पुजाआजा सहित प्रधानमन्त्री ओलीले राजमार्ग बिस्तारको शिलान्यास गरेका थिए । हिन्दु धार्मीक बिधी अनुसार शिलान्यास गरेको प्रधानमन्त्रीले शिलान्यश पश्चात पञ्चकन्याहरुलाई टिका लगाई दक्षिणा समेत दिएका थिए । सामन्यतया पुजाआजामा नदेखिने कम्युनिष्ट नेताहरु आज भने निर्धक्कसंग मण्डपमा बसे र पण्डीतजीले दिएको आश्विनी औलामा लगाएर अग्नीकुण्डमा जलधारा समेत दिए । प्रधानमन्त्री ओलीले जल चढाईरहंदा नेकपा महासचिव बिष्णु पौडेलको हांसो रोकिन सकेन । उनी ढुक्कसंग हांस्दै थिए । दुबैजना नेताहरु मण्डपमा बसेर ब्राम्हणले जसो जसो भन्दै थिए उसैउसै गरि पुजा गर्दै थिए ।

पुर्व पश्चिम राजमार्गको नारायणगढ बुटवल सडक खण्ड विस्तार भएपछि यात्रा दूरी अहिलेकोबाट झण्डै आधा घट्ने छ । बुटवलबाट नारायणगढसम्मको दूरी पार गर्न अहिले करीव तीन घण्टा लाग्छ । उक्त सडकको स्तरोन्नति भई चार लेन बनेपछि कम्तीमा १ घण्टा ३० देखि एक घण्टा ५० मिनेटभित्रै छिचोल्न सकिने छ ।
एशियाली विकास बैंकको सहुलियतपूर्ण ऋण ८५ प्रतिशत र नेपाल सरकारको १५ प्रतिशत लगानीमा झण्डै रु १७ अर्बको लागतमा सडक स्तरोन्नतिको काम हुनेछ । यसका लागि सडक विभाग अन्तर्गतको एडिबी सडक निर्देशनालयले सडक स्तरोन्नतिका लागि कम रकम कबोल गर्ने चाइना स्टेट कन्स्ट्रक्सन कम्पनीसँग सम्झौता गरेर काम अघि बढाएको छ ।
बुटवल–नारायणगढ सडक स्तरोन्नतिको काम दुई खण्डमा हुनेछ । पहिलो खण्डमा पूर्वी नवलपुरको गैंडाकोटदेखि दाउन्नेसम्मको ६५ किलोमिटर र दोस्रोमा दाउन्नेदेखि बुटवल राजमार्ग चौराहासम्मको ४८ किलोमिटरको काम हुनेछ । पहिलो खण्डका लागि निर्माण कम्पनीले रु ९ अर्ब १३ करोड रुपैयाँ र दोस्रो खण्डका लागि पनि सोही कम्पनीले रु ७ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँको लागतमा काम गर्न सम्झौता सम्पन्न भएको छ । सम्झौता मुताबिक बुटवल–नारायणगढ सडकखण्डमा मर्मत सम्भारको काम चार वर्षसम्म ठेक्का लिएको कम्पनीले नै गर्नेछ । यसअघि सडक निर्माण गरेको एक वर्षसम्म मात्रै सडकको मर्मत सम्भार ठेक्का लिएको कम्पनीले गर्ने प्रचलन थियो ।

उक्त सडकखण्डलाई दुई लेनबाट विस्तार गरेर चार लेनको बनाइने छ । सडकको दुई÷दुई लेनको बीचको भाग हरियाली बनाउने गरी योजनाको नक्शाङ्कन गरिएको छ । तीन मिटरको यो भागमा बिरुवा रोपिने छ । विस्तारित सडकको दुईतर्फ ७÷७ मिटरको हुनेछ । एउटा लेन ३.५ मिटरको हुनेछ । नेपालमा सवारीको चाप अत्याधिक बढेका कारण र सडकको स्तर पुरानै अवस्थामा रहेका कारण सिङ्गो पुर्व पश्चिम राजमार्गको स्तर उन्नती आजको आवश्यकता भएको महसुस गर्न थालिएको छ । सरकारको ध्यान पनि तयसै तर्फ केन्द्रित रहे अनुसार यो सडक बिस्तारको योजना तयार भएको सडक बिस्तार योजनाका ईन्जिनीयर शुरेस न्यौपाने बताउंछन् ।

यसै सडकको दाउन्नेको उकालो र ओरालो रहेको झण्डै १३ किलोमिटर सडकखण्ड भने तीन लेनको मात्रै हुनेछ । तीनमध्ये उकालोतर्फ दुई लेनको हुनेछ भने ओरालोतर्फ जाने सवारीले एक लेन मात्रै प्रयोग गर्न पाउने छन् ।
अघिल्लो पटक प्रधानमन्त्री हुंदा केपी शर्मा ओलीले घोषणा गरे अनुसार ओली नै प्रधानमन्त्री हुंदा सडक बिस्तारको शिलान्यास गर्ने मौका पाएकाछन् । ओलीकै प्रधानमन्त्रीत्वका बेला तत्कालीन अर्थमन्त्री बिष्णु पौडेलले पुर्व पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत गैडाकोट बुटवल सडकको बिस्तारकालागि बजेट बिनियोजन गरेका थिए । शिलान्यास कार्यक्रममा बोल्दै रुपन्देहीका सांसद समेत रहेका पुर्व अर्थमन्त्री बिष्णु पौडेलले अघिल्लो पटक कल्पना गरेको सडकले शिलान्यास गर्न ओलीलाई नै कुरेको जिकीर गरेका थिए ।
मध्यखण्डको राजमार्गको सिलान्यास समारोहमा बोल्दै प्रधानमन्त्री ओलीले २०७५ देखी २०८० सम्मको युगलाई सडक युग र ८० पछि को ५ वर्षलाई सुरुङ युगको रुपमा अर्थाए । उनले राजमार्गलाई पुर्वको कांकडभित्ता देखि पश्चिमको गड्डाचौकी सम्म नै अन्तरराष्ट्रिय मापदण्डको हाई वे एक्सप्रेस मार्ग बनाउने अठोट समेत गरे ।

प्रधानमन्त्रीले कार्यक्रमस्थल मै यातायात मन्त्रालयका सचिवलाई राजमार्गसंगै लुम्बिनीबाट तिलौराकोट सम्मको सडक ४ लेन बनाउन निर्देशन समेत दिए । पहिला जस्तो बने पनि अव संशोधन गरेर सडक ४ लेन बनाउन प्रधानमन्त्रीको निर्देशन थियो ।
हो, सडक बिकासको पहिलो खुड्किला हो । पुर्वपश्चिम राजमार्गको स्तर उन्नती मुलुकको बिकासका लागि त्यती नै आवश्यक पनि छ । तर सरकारले भने जस्तै राजमार्गलाई बिस्तार गर्ने अभिायानलाई सडक छेउमा घरबनाउने जनताहरुले सघाउलान ? त्यो भने हेर्न बांकी छ ।

{फोटो फिचर दिनेश कुमार श्रेष्ठ}