दाङ, २७ साउन । माटोका भाडालाई पुख्र्यौली पेशा बनाएका कुमाल समुदाय नयानया सीप र माटोको अभाबका कारण संकटमा परेको छ । दाङमा तुलसीपुर उपमहानगरपालिका वडा नम्वर ७ प्रसेनी र गढवा गाउ“पालिकामा कुमाल समुदायको बस्ती छ । तर प्रसस्त माटो नपाईने र नया“ पुस्ताले भाडा बनाउने सिप नसिक्दा कतै आफ्नो पेसा नै लोप हुने होकी भन्ने चिन्ता बढ्दै गएको छ ।
करिव २८ बर्ष पहिलेबाट माटोका भा“डा बनाउदै आएका तुलसीपुर ७ का प्रेम कुमालले कुमाल समुदायको पेशा संकटमा पर्दै गएको बताए । यदी माटोका भाडा संरक्षण गर्ने हो भने स्थानीय सरकारले ध्यान दिनुपर्छ, होईन भने ईतिहास समाप्त हुने उनि बताउ“छन् ।
प्रसेनीका करिब ६०/७० घर परिवार रहेको कुमाल बस्तीमा १८ जनाले मात्र माटाका भाडा बनाउन जानेका छन । ती मध्ये ९ जना पछिल्लो समय बैकल्पीक पेशाको खोजीमा छन् ।
प्लाष्टीकका भाडाले बजार ढाक्न थालेपछि माटोका भाडा प्रतिको आर्कषण घटदै गएको प्रसेनीका ६२ बर्षिय गोपाल कुमाल बताउ“छन् । माटाको भाडा बिक्रि गरि दैनिक खर्च जुटाउन समस्या हुदै गएपछि नया पीडिले बैकल्पीक पेशाको खोजी गरेका हुन ।
प्रसेनीका ७२ बर्षिय दिल बहादुर कुमालले पुख्यौली पेशा गर्दै आएको भएपनि छोरा बुहारीले नगर्न सुझाएको बताउछन् । आर्कषक सामाग्री बजारमा भित्रि सकेकाले माटोका भाडाप्रतिको आकर्षण घट्दै गएको दिलबहादुरबताउछन् । बजार ब्यवस्थापनको समस्याले गर्दा निर्माण गरिएका भाडाहरु घर मै थन्काउनु परेको बताउने गढवा गाउ“पालिका ३ खैराका बिनोद थारु कुमालले माटोको भाडा बनाएर सानो तिनो घरखर्च चलाउन पनि मुस्किल पर्दै गएको बताउछन् ।
माटोका भाडा बनाउने पेशा लोप हदै जान थालेको भन्दै गढवा गाउ“पालिकाले यो पेशालाई संरक्षण संगै प्रर्बद्धन गर्न लागेको गाउ“पालिकाका अध्यक्ष सहजराम यादव बताउनु बताउछन् ।
तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाले कुमाल जातीको पेशाको संरक्षण र सिप विकासको लागि २० लाख रकम छुट्टाएर काम गर्ने कार्यापालिका सदस्य दिपक कुमालले जानकारी दिए ।
संरक्षण र प्रर्बदनका लागि सीप सिकाउने ब्यबस्था गरीएपनि भाडा बनाउने माटोका लागि भने चुनौति नै छ । खाली जग्गा कतैपनि छैन् । सबैजसो अतिक्रमण भई सकेको जग्गा छ । भाडा बनाउने स्तरको माटो चिम्टाईलो हुुनुपर्ने र जहाको माटोले काम नगर्ने भएकाले आगामी दिनमा झनै समस्या हुने कुमाल समूदायको चिन्ता छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्