काठमाडौं, ३० फागुन । भौतिक विज्ञान शास्त्रका प्रसिद्ध वैज्ञानिक स्टेफन हकिनको ७६ बर्षको उमेरमा लण्डनमा निधन भएको छ । बेलायतको लण्डनस्थित क्याम्ब्रिजमा रहेको घरमा हकिनको निधन भएको उनको परिवारले जानकारी दिएको छ । हकिङले ब्ल्याक् होल र सापेक्षताका बारे अभूतपूर्व शोध गरेका थिए। उनले विज्ञानसम्बन्धी धेरै प्रसिद्ध पुस्तकहरू लेखेका छन्।

उनका तीन छोराछोरी लुसी, रबर्ट र टिमले बुबाको निधन भएको जानकारी दिदै भनेकाछ छन्, ‘हाम्रा प्यारा बुवा आज बित्नु भएकाले हामी दुःखी छौँ।’ उहाँ महान् वैज्ञानिक र असाधारण व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो जसको काम र विरासत धेरै समयसम्म जिउँदो रहने छ। उनीहरूले आफ्ना पिताको साहस र दृढताको प्रशंसा गर्दै उनको प्रतिभा र हास्यकलाले विश्वभरि मानिसहरूलाई उत्प्रेरित गरिराख्ने विश्वास व्यक्त गरेका छन्।

चर्चित अ ब्रिफ हिस्ट्री अफ टाइम पुस्तकका बेलायती लेखक समेत रहेका हकिन सापेक्षवादको सिद्धान्त र ब्ल्याक होलकाबारे विभिन्न नयाँ तथ्य पहिल्याउने प्रखर वैज्ञानिक मानिन्छन् । सन् १९४२ मा जन्मिएका हकिन भौतिक विज्ञानका ज्ञातामात्र नभई क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयमा सैद्धान्तिक ब्रम्हाण्ड विज्ञान केन्द्रका शोध निर्देशक समेत हुनुहुन्थ्यो । सन् १९६३ मा मोर्टन न्युरोन रोग लागेको पत्ता लागेपछि उहाँलाई चिकित्सकहहरुले २ बर्ष बाँच्ने बताएका थिए । तर चिकित्सकीय भनाइलाई चुनौती दिंदै हकिन आधा शताब्दीभन्दा धेरै बाँच्न सफल हुनुभयो ।

१९५९ मा अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयमा नेचुरल साइन्स पढ्ने अवसर पाएसँगै उहाँले क्याम्ब्रिजबाट विद्यावारिधी गर्नुभएको थियो । १९७४ मा उनले ब्ल्याक होलले हकिङ रेडियसन फाल्छ भन्ने सिद्धान्त प्रतिपादन गर्नुभएको थियो । १९८८ मा प्रकाशित उहाँले लेखेको पुस्तक अ ब्रिफ हिस्ट्री अफ टाइम १ करोडभन्दा बढी प्रति विक्री भइसकेको छ । उहाँको जीवनीमा आधारित भएर सन् २०१४ मा द थेउरी अफ एभ्रीथिङ नामक चलचित्र नै बनेको थियो । आफ्नो जीवनको लामो समय ह्वीलचेयरमा बिताउनुभएका उहाँले आफ्नो शारीरिक असक्षमतालाई पछि छोड्दै इच्छाशक्ति भयो भने कुनै दुर्बलताले रोक्दैन भन्ने प्रमाणित गर्नुभयो ।

को थिए हकिङ?

• जन्म: अक्सफोर्ड, इङ्ल्याण्डमा सन् १९४२, ज्यानुअरी ६
• सन् १९५९ मा नेचुरल साइन्स अध्ययन गर्न अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रवेश
• पछि क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयबाट विद्यावारिधि
• सन् १९६३ मा स्नायुप्रणालीको मोटर न्युरोनसम्बन्धी रोग लागेको निदान भएपछि जम्मा दुई वर्ष मात्र आयु बाँकी रहेको बताइएको
• सन् १९७४ मा ‘ब्ल्याक् होल्’बाट ‘हकिङ विकिरण’ निस्किने सिद्धान्तको प्रतिपादन
• सन् १९८८ मा ‘अ ब्रीफ् हिस्ट्री अफ् टाइम्’ प्रकाशित। यो पुस्तकको एक करोडभन्दा बढी प्रति बिकिसकेको छ।
• सन् २०१४ मा उनको जीवनकथामा आधारित चलचित्र ‘द थिअरी अफ् एभ्रिथिङ्’ को निर्माण