एबीसी टिप्पणी : काठमाडौं १५ कात्तिक । आसन्न अमेरिकी राष्ट्रपतिय निर्वाचन सन् २०२४ मा भएका ७० वटा देशका रणनीतिक चुनावहरुको फाइनल जस्तो देखिंदैछ । अमेरिका र बाँकी दुनियाभरका मिडिया र राजनीतिक क्षत्रेका खेलाडी र पर्यवेक्षकहरुले यो चुनावलाई रुचिपूर्वक नियालिरहेका छन् । तर अमेरिकी चुनावका केही सिमित स्वार्थ छन्, तर ती स्वार्थले सिंगो विश्वलाई नै प्रभावित गर्ने निश्चित छ ।

अमेरिकाभित्र यसपटकको चुनाव गर्भपतन अधिकार र आप्रवासीको व्यवस्थापनको मुद्धामा केन्द्रित भएर इतिहासमै पहिलो पटक सवैभन्दा बढी अमेरिकी समाज ध्रुवीकरणको त्रसादीमाफसेको छ । प्रत्यक्ष र प्रतिनिधिमूलक लोकतन्त्रको उदाहरणीय च्याम्पिएन दावी गर्ने अमेरिकी चुनावमा कुनै एक व्यक्ति उमेद्वार हुने र नहुने कुराले कति धेरै फरक पार्छ भन्ने सवैभन्दा उत्कृष्ट उदाहरण पनि बन्दैछ ।

अनिश्चयवादी लोकप्रियतावादका आधुनिक नेता बनेका रिपव्लिकन उमेद्वार डोनल्ड ट्रम्पको उमेद्वारी र रिपव्लिकन पार्टीलाई ट्रम्पको छायाँमा बदलेका कारण अमेरिकी निर्वाचन लोकतान्त्रिक तमासा बनेको विश्लेषण हुन थालेको छ ।
अमेरिकी चुनावमा विश्वका झण्डै दुई हजार धनकुवेरहरु मध्ये अमेरिकमा रहेका ७०० धनकुवेरहरु सवैभन्दा बढी एक्सपोज भएको निर्वाचन पनि हो यसपटकको । विश्वको सवैभन्दा बढी धनी एलन मस्क शुरुदेखि नै डोनाल्ड ट्रम्पको चन्दा सहयोगी भन्दा धेरै अघि बढेर चुनावी कमाण्डरकै तहमा उत्रेकाछन्। यदि ट्रम्प निर्वाचित भएमा एलन मस्क अमेरिकी सरकारको पर्फमेन्स कमिशनको प्रमुखकारुमपा राष्ट्रपति पछिको बरियतामा बसेर ह्वाइहाउसको कमाण्ड सम्हाल्ने सार्वजनिकभएको छ । यो परिवेशले राजनीति प्रशासन र व्यापारीबीचको सीमा रेखालाई मेट्न खोज्दै छ ।

 

माइक्रोसफ्टका विल गेट्स र मेटाका सिइओ मार्क जुकरवर्ग खुलेका त छैनन् तर उनीहरुलेको झुकाव कमला ह्यारिस तर्फ ढल्केको बुझ्न कठिन छैन । अमेरिकी इतिहासमै यो चुनाव सवैभन्दा बढी खर्चिलो निर्वाचन भएको विश्व प्रसिद्ध पत्रिका द इकोनोमिष्ले सविस्तार चर्चा गरेको छ । त्यसका साथै दुई पार्टीका जसले चुनाव जिते पनि अमेरिकी नीतिट्रम्पबादीबनेका इकोनोमिष्टलगायतका अधिकांशा पश्चिमी गम्भीर मिडियाको साझा बुझाई छ ।

अमेरिकाका न्यूयोर्क टाइम्स, वाशिंगटन पोष्ट, वालस्ट्रिट जर्नल लगायतले बृहतदेखि सुक्ष्म नीतिगत देखि स्वाभावजन्य विषयलाई पनि विशेष महत्व र गम्भीरताका साथ गत एक वर्षदेखि नै चुनाव केन्द्रित विश्व राजनीतिका बारे विश्लेषण गरिरहेका छन् ।
न्यूयोर्क टाइम्सका अनुसार अमेरिकी विश्वको स्वार्थ यी विषयमा केन्द्रित भएको छ ।

१. रुस युक्रेन युद्ध
२. इजरायल–मध्यपूर्व युद्ध(इजरायल)
३. चीन
४.युरोप र नेटो
५.दक्षिण अफ्रिका
६.मेक्सिको
७. विश्व व्यापार
८. जलवायु परिवर्तनसम्वन्धी मामिला

 

यिनै आठवटा देश वा क्षेत्र वा विषयले नै विश्वका दुई सय बढी देशको नीतिलाई अमेरिकाले निर्देशित गर्ने कुरा निकै सम्वेदनशील छ । अमेरिकी चुनावका लागि विश्वको सवैभन्दा बढी जनसंख्या भएको देश भारत, बलियो अर्थतन्त्र जापान र अष्टे«लिया महादेश समेत ह्वाइटहाउसका लागि चीन नीति अन्तर्गतको सहायक विषय बनेका छन् । यस्तो अवस्थामा नेपालजस्ता साना विश्वभरका १२५ भन्दा बढी देशको बारेमा अमेरिकी नीति निर्माताहरुका लागि कहिल्यै पनि गम्भीर विषय नै होइनन् भन्ने देखाएको छ । यो रबैयालाई बुझ्नका लागि १ नोभेम्वरमा न्यूयोर्क टाइम्सले गरेको विश्लेषण सान्दर्भिक रहेको छ । त्यसलाई यहाँ दिइएको छ ।

 

‘अमेरिकी क्रियाकलापले सम्पूर्ण विश्वलाई प्रभाव पार्नेछ। विश्वले अमेरिकी राष्ट्रपति चुन्ने होइन, तर अमेरिकाले उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिस वा पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड जे. ट्रम्पलाई चयन गर्दा यसको परिणामसँग बाँकी विश्व बाँच्नु पर्नेछ। यो चुनावको नतिजाले गाजा र युक्रेनको युद्धदेखि जलवायु परिवर्तन र विश्व व्यापारसम्मका विषयहरुलाई असर गर्नेछ । विश्वले जान्न चाहन्छः आउँदा वर्षहरूमा अमेरिका कस्तो महाशक्ति हुनेछ ? ट्रम्प असाधारण घटनावाला थिए कि राष्ट्रपति बाइडेन? यस चुनावले अमेरिका जत्तिकै विश्वलाई विभाजित गर्नेछ — तर कहिलेकाहीँ अनपेक्षित तरिकामा।’
— क्याट्रिन बेनहोल्ड

इजरायल
–प्याट्रिक किङ्सली टाइम्सको यरूशलेम ब्यूरो प्रमुख हुन्।

इजरायलीहरूले, यदि उनीहरूले मिल्नेभए ट्रम्पलाई ठुलो बहुमतले मत दिनेछन् — यो कुरालाई सर्वेक्षणहरूले स्पष्ट देखाउँछ। तर जसले जिते पनि, दीर्घकालीन प्रभाव सीमित हुन सक्छ।

इजरायली समाज, र सरकारलाई त झन्, दशकौँमा भन्दा अहिले बढी फिलिस्तीनी राज्य स्थापना र दुई–राज्य समाधान विरोधी भएको छ। कुनै पनि अमेरिकी राष्ट्रपतिले यसलाई परिवर्तन गर्ने सम्भावना कम छ। राष्ट्रपति ह्यारिसले इजरायललाई युद्धविराम गर्न र फिलिस्तीनीहरूसँग वार्ताको ढोका खोल्न थप दबाब दिन सक्छिन्। तर उनले इजरायललाई सैनिक समर्थन रोक्ने सम्भावना भने कम नै छ।

राष्ट्रपति ट्रम्पले भने इजरायलले यहूदी बसोबासलाई गाजामा फिर्ता गर्न अनुमति दिएकोमा कम चिन्ता गर्ने सम्भावना छ, जुन केही हदसम्म इजरायली सरकारले चाहेको कुरा हो। उनले इरानमाथि ह्यारिसभन्दा धेरै आक्रामक भाषा बोलेकाले धेरै इजरायलीहरूलाई यसले खुशी पार्छ। तर उनको अडान अस्थीर छ। उनको जोखिमप्रतिको दृष्टिकोण उनको शब्दहरू जत्तिकै साहसी नहुन पनि सक्छन्, र उनले भर्खरै इरानी शासनलाई पल्टाउने प्रयास नगर्ने भनेर देखाएका छन्।

यस अनिश्चितताका कारण प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुले ह्यारिस प्रशासनको फाइदा उठाउन सक्छन् भन्ने महसुस हुन सक्छ। यसैले इजरायलीहरुको आन्तरिक विचारले बाहिर देखिने भन्दा बढी सूक्ष्मता राख्न सक्छ।

रुस र युक्रेन –एन्टोन ट्रोयानोव्स्की, टाइम्सको मस्को ब्यूरो प्रमुख हुन्।

यो चुनाव रुस र युक्रेनका लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। ट्रम्पले रुसले आक्रमण गरेको कारण युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीको दोष रहेको भनेका छन्। युक्रेनीहरू चिन्तित छन् कि राष्ट्रपति ट्रम्पले रुसको पक्षमा छिटो र जोखिमपूर्ण शान्ति सम्झौता गर्न बाध्य पार्न सक्छन्। उनीहरू राष्ट्रपति ह्यारिसले युद्धभूमिमा आफूलाई गरिरहेको समर्थन जारी राख्ने आशा गर्छन्।

यद्यपि, रुसमा, राष्ट्रपति भ्लादिमिर भि. पुटिनले ट्रम्प र ह्यारिसबीच युक्रेनबारे हामीले सोचेजस्तो ठुलो फरक देख्दैनन्। उनलाई लाग्छ कि ट्रम्प र ह्यारिस दुवै बाइडेनभन्दा युक्रेनप्रति कम प्रतिबद्ध हुनेछन्।

पुटिनले एउटा सम्झौता चाहन्छन्, जुन उनले विजयको रूपमा चित्रण गर्न सकून्। उनलाई लाग्छ कि युक्रेन संयुक्त राज्य अमेरिकाको कठपुतली हो। त्यसैले उनलाई लाग्छ – उनले त्यो सम्झौता केवल अमेरिकी राष्ट्रपतिसँगको वार्ताबाट मात्र पाउन सक्छन्। उनले सार्वजनिक रूपमा ह्यारिसको समर्थन गरेका छन्। यो अविश्वसनीय वा अनपेक्षित लाग्न सक्छ, तर पुटिनलाई लाग्न सक्छ कि उनी ह्यारिससँग व्यावसायिक सम्झौता गर्न सक्छन्।

ट्रम्पको विजयले पुटिनलाई स्पष्ट रूपमा बलियो बनाउने एउटा पक्ष छः यसले अमेरिकी संसारमा र युरोपमा धेरै कम संलग्न हुने संकेत दिनेछ, जसलाई पुटिनले आफ्नो अधिकारको क्षेत्रका रुपमा लिन्छन् ।

चीन
– कीथ ब्राड्सर टाइम्सको बेइजिङ ब्यूरो प्रमुख हुन्।

जसले जिते पनि आगामी अमेरिकी राष्ट्रपति चीनप्रति कठोर नै हुनेछन्। तर मैले बेइजिङमा कुरा गर्ने व्यक्तिहरू दुई खाले मतमा देखिएका छन् ः कुन उम्मेदवार चीनका लागि राम्रो हुनेछ। यो विषय दुइटा मुद्दामा केन्द्रित छः भन्सार शुल्क र ताइवान।

चिनियाँ आर्थिक अधिकारीहरूलाई राम्रोसँग थाहा छ कि ट्रम्पले चीनको निर्यातमा सम्पूर्ण रूपमा भन्सार शुल्क लगाउन आह्वान गरेका छन्, जसले चीनको अर्थतन्त्रमा गम्भीर खतरा उत्पन्न गर्न सक्छ। यो देश विदेशी माग, विशेष गरी अमेरिकाबाट आउने मागमा अत्यधिक निर्भर छ, जसले यसका कारखानाहरू सञ्चालनमा राख्ने र मजदूरहरूलाई रोजगारी दिने काम गर्छ। उत्पादनले धेरै सम्पत्ति सिर्जना गर्छ, र यसले चीनको गम्भीर आवास बजार संकटलाई पनि सन्तुलनमा राख्छ।

यहीबीच, चिनियाँ वैदेशिक नीति क्षेत्रहकारूले ट्रम्पले चुनाव जित्दा फाइदाहरू हुने देखिरहेका छन्।

चीनले अमेरिकी प्रयासहरूले, विशेष गरी बाइडेन प्रशासनले, चीनका छिमेकीहरू — जापान, दक्षिण कोरिया, फिलिपिन्स, भारत र सबैभन्दा बढी ताइवानसँग गठबन्धनहरू सुदृढ गर्न गरिएका प्रयासहरूले आफूलाई घेराउ गरिरहेको महसुस गर्छ। ह्यारिसले सम्भवतः ती प्रयासहरू जारी राख्न सक्छिन्। ट्रम्पले भने अन्तर्राष्ट्रिय गठबन्धनहरू बनाउन र कायम राख्नमा निकै कम रुचि देखाउँछन्।

र ट्रम्पले ताइवानको रक्षा गर्नेमा पनि कम चासो देखाएका छन्। यो बेइजिङका लागि निकै स्वागतयोग्य कुरा हो।

युरोप र नेटो –स्टीभन एर्लाङर, टाइम्सका प्रमुख कूटनीतिक संवाददाता हुन्, जसले युरोपको कभरेज गर्छन्।

युरोपका लागि यो अमेरिकी चुनाव युगको अन्त्य जस्तै लाग्छ, परिणाम जेसुकै भए पनि।

युरोपमा तपाईंले कुरा गर्ने मानिसहरूका आधारमा, ट्रम्पको विजय दुःस्वप्न या वरदान दुवै हुन सक्छ। युरोपमा हंगेरी, इटाली, जर्मनी र अन्यत्र बढ्दो जातिवादी समूहहरूले ट्रम्पलाई आफ्नो आन्दोलनको नेता मान्छन्। यदि उनी ह्वाइट हाउसमा पुनः फर्किए भने, उनले आप्रवासन र राष्ट्रिय पहिचानमा आफ्नो कडा धारलाई सामान्य बनाउँदै त्यसलाई नै बल दिन सक्नेछन्।

यसबीच, अधिकांश पश्चिमी युरोपका नेताहरू गहिरोगरी चिन्तित छन्। ट्रम्पले युरोपेली निर्यातहरू सहित अमेरिकामा बेचिने सबै कुरामा २० प्रतिशत भन्सार लगाउने कुरा गरेका छन्, जसले युरोपको अर्थतन्त्रलाई विनाशको बाटोमा लैजान सक्छ। र, पक्कै पनि, ट्रम्पले नेटोबाट बाहिरिने कुरा बारम्बार उठाएका छन्।

संयुक्त राज्य अमेरिका औपचारिक रूपमा नेटोबाट नहटे पनि, यदि ट्रम्पले “म कुनै सानो युरोपेली देशको लागि लड्न पठाउँदिन” भन्ने कुरा गरे भने, उनले यस गठबन्धनको विश्वसनीयतालाई गम्भीर रूपमा कमजोर पार्न सक्छन्।

यदि ह्यारिसले जितिन् भने, उनी पनि घरेलु मामिलामा व्यस्त हुने र चीनप्रति बढी ध्यान केन्द्रित गर्ने अपेक्षा गरिएको छ, र युरोपेलीहरूले आफूलाई सहयोग गर्न थप भूमिका खेल्नुपर्ने अपेक्षा गर्न सक्छिन्। युरोपमा एक स्पर्शयोग्य भावना छ कि बाइडेन सायद शीतयुद्धमा निर्माण भएको यस गठबन्धनप्रति व्यक्तिगत रूपमा लगाव राख्ने अन्तिम अमेरिकी राष्ट्रपति थिए।

वैश्विक व्यापार –आना स्वान्सन,ले व्यापार र अन्तर्राष्ट्रिय अर्थशास्त्र कभरेज गर्छिन्।

डोनाल्ड ट्रम्प भन्छन् “भन्सार शुल्क” शब्द “शब्दकोशको सबैभन्दा सुन्दर शब्द हो। प्रेम भन्दा सुन्दर, सम्मान भन्दा सुन्दर।”

त्यसैले, यो चुनाव अन्य कुराहरूका साथसाथै सम्पूर्ण वैश्विक व्यापार प्रणालीमा जनमत संग्रहजस्तै हो, जसमा अमेरिकी मतदाताहरूले विश्वलाई प्रभावित गर्ने छनोट गर्नेछन्।
ह्यारिस, निर्वाचित भएमा, राष्ट्रिय सुरक्षाका आधारमा चिनियाँ सामानहरूमा लक्षित भन्सार बृद्धि कायम राख्नेछिन्। ट्रम्पले अझ धेरै कठोर बनाउने छन्, उनले धेरै आक्रामक भन्सार दर ल्याउने वाचा गरिरहेका छन्, जुन लगभग शताब्दीभरि देखिएको छैनः अधिकांश विदेशी उत्पादनहरूमा १० देखि २० प्रतिशत र चीनमा बनेका सामानहरूमा ६० प्रतिशत वा त्योभन्दा बढी शुल्क लगाउने उनले बताउँदै आएका छन् ।

यस्तो अवस्थाले ३ ट्रिलियन डलर भन्दा बढीको अमेरिकी आयातलाई असर गर्नेछ, र सम्भवतः अन्य देशहरूले आफ्नै भन्सारको साथ प्रतिशोध लिने अवस्थामा धेरै व्यापार युद्धहरू उत्पन्न हुनेछन्। अधिकांश अर्थशास्त्रीहरू भन्छन् – यसले बढी भन्सार शुल्क, कम व्यापार, कम आम्दानी र कम वृद्धि — मूलतः एक गरीब विश्वको परिणाम दिन सक्छ।
के ट्रम्पले यसो गर्न सक्छन् ? हो, सक्छन्। उनलाई व्यापक कानूनी अधिकार छ। र यसले संयुक्त राज्य अमेरिकाले आफैले बनाउन मद्दत गरेका ठूला अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार नियमहरूलाई कमजोर पार्ने अवस्थामा पुर्याउने छ ।

दक्षिण अफ्रिका – जोन एलिगन टाइम्सका जोहान्सबर्ग ब्यूरो प्रमुख हुन्।

अफ्रिकामा ह्यारिस र ट्रम्पलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा केही रोचक भिन्नताहरू छन्। ट्रम्पले अफ्रिकी देशहरूलाई अपमानजनक रूपमा तिरस्कार गरे पनि, केहीले उनलाई काम गर्ने एक बलियो नेताका रूपमा हेर्छन् । धेरै तरिकामा उनले अफ्रिकाका धेरै निरंकुश नेताहरूको झल्को दिन्छन्।

ह्यारिसलाई अफ्रिकामा, उनले आफ्नो बाल्यकालमा जाम्बियामा बिताएको समयका लागि चिन्छन्, जहाँ उनका हजुरबुवा भारतीय कूटनीतिज्ञका रूपमा कार्यरत थिए। र उनको अफ्रिकी वंश यस महादेशमा गहिरो रूपमा प्रतिध्वनित हुन्छ। उनलाई अफ्रिकासँग विशेष रूपमा जोडेर हेरिन्छ।

बाइडेन — र सम्भवतः ह्यारिस — चाहन्छन् – अफ्रिकी देशहरूले कार्बन उत्सर्जन घटाउन्, (किनभने धेरैले अझै पनि ऊर्जाका लागि जीवाश्म इन्धनमा निर्भर छन्) का लागि दबाब दिने छन् । ट्रम्पको सम्भवतः यसमा ध्यान कमै हुनेछ, जसले कोइला, तेल र ग्यास बाल्ने कुरालाई जारी राख्न चाहने देशहरूका लागि उनको राष्ट्रपतिकाल आकर्षक हुन सक्छ, स्वच्छ ऊर्जा रुपान्तरणमा अनिच्छुक रूपमा तानिनुको सट्टा।

दक्षिण अफ्रिका पश्चिम र बीआरआईसीएस देशहरूको गठबन्धन (ब्राजिल, रुस, भारत, चीन र दक्षिण अफ्रिका लगायत) बीच तानिएको महसुस गरिरहेको छ। यदि ट्रम्पले जिते भने, उनी अझ बढी एककांठे हुने सम्भावना छ, र दक्षिण अफ्रिका र इथियोपियाजस्ता देशहरू बीआरआईसीएससँग(ब्रिक्स) अझ नजिक हुन थालेको देख्दा उनलाई कुनै समस्या नहोला।

मेक्सिको
– नटाली कित्रोएफ, टाइम्सको मेक्सिको सिटी ब्यूरो प्रमुख हुन्।

यदि ट्रम्प निर्वाचित भएमा मेक्सिकोले ठूला चुनौतीहरूको सामना गर्नेछ। अमेरिका–मेक्सिको सीमामा तनाव निश्चय नै बढ्नेछ। मेक्सिको अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो व्यापारिक साझेदार हो, र यसले भारी भन्सार शुल्कको सामना गर्न सक्छ। साथै, त्यसका छिमेकी देशको राष्ट्रपति त्यहाँ अमेरिकी सेनालाई प्रयोग गर्ने धम्की दिइरहेका व्यक्ति हुनेछन्।

तर जुनसुकै उम्मेदवारले जिते पनि मेक्सिकोले कडा आप्रवासन नीतिको सामना गर्नै पर्छ। राष्ट्रपति ह्यारिस अन्तर्गत, यसले बाइडेन प्रशासनको नीतिहरूसँग निरन्तरता पाउने सम्भावना छ, जुन समयसँगै अझ बढी प्रतिबन्धात्मक बनेका छन्। आप्रवासन साझा मुद्दा हो। संसारभरका आप्रवासीहरू अमेरिकाको सीमामा पुग्न मेक्सिको हुँदै जान्छन्, र मेक्सिकोको सहयोग बिना अमेरिकाले आप्रवासीहरूको प्रवाहलाई नियन्त्रण गर्न सक्दैन।

ट्रम्पले १ करोड १० लाख मानिसलाई, प्रायः ल्याटिन अमेरिकामा, देश निकाला गर्ने वाचा गरेका छन् — यद्यपि विशेषज्ञहरूले यस्तो गरिहाल्न सक्ने अवस्था सम्भव छ र भन्दै शङ्का गर्छन्। तर थोरै मात्रामा पनि देश निकाला गरिएमा यस क्षेत्रभरि ठूलो असर पर्न सक्छ।

मेक्सिकोसँग केही प्रभाव त छ। तर एक कठोर नेता ट्रम्पले यसका नेताहरूलाई साँघुरो किनारामा धकेल्न सक्छन्। र उनीहरूले यसलाई बुझेका छन्।

जलवायु

– सोमिनी सेङ्गुप्ता, टाइम्सकी अन्तर्राष्ट्रिय जलवायु रिपोर्टर हुन्।

यो चुनावमा जोखिम अझ बढी छ। संयुक्त राज्य अमेरिकाले इतिहासमै सबैभन्दा धेरै कार्बन उत्सर्जन गरेको छ, र हाल चीनपछि दोस्रो ठूलो उत्सर्जक देश हो। अमेरिकाले अब के गर्छ भन्ने कुराले सम्पूर्ण विश्वलाई विनाशकारी जलवायु परिवर्तनबाट जोगाउने क्षमताका लागि ठूलो असर गर्नेछ।

ह्यारिस निर्वाचित भएमा, उनले बाइडेनको नवीकरणीय ऊर्जा र कार्बन उत्सर्जन घटाउने नीतिहरूलाई अघि बढाउने सम्भावना छ। तर, उनले तेल र ग्यास उत्पादनलाई कति मात्रामा प्रतिबन्ध लगाउनेछिन् भन्ने कुरा स्पष्ट छैन, किनभने संयुक्त राज्य अमेरिका अहिले सम्मको सबैभन्दा धेरै तेल र ग्यास उत्पादन गर्ने देश बनेको छ।

ट्रम्पले जितेमा, उनले बाइडेन–युगका नीतिहरूलाई पूर्ण रूपमा हटाउने छैनन् होला। तर, उनले कार र पावर प्लान्टबाट हुने उत्सर्जनलाई नियमन गर्ने दर्जनौँ उपायहरू उल्ट्याउन सक्नेछन्, जसले देशलाई चाँडो उत्सर्जन घटाउने क्षमतामा गम्भीर रूपमा असर पार्न सक्छ।

ट्रम्पका कार्यहरूले चीनलाई ब्याट्री र इलेक्ट्रिक वाहनजस्ता नवीकरणीय ऊर्जा प्रविधिमा गम्भीर प्रतिस्पर्धा बिना छोड्न सक्छ। चीनले यस दौडको पहिल्यै नेतृत्व गरिरहेको छ।

अमेरिकी चुनावमा जोसुकैले जिते पनि, ऊर्जा रुपान्तरण प्रक्रियामा छ। तर गति र आकार महत्वपूर्ण छन्। ट्रम्पले यस रुपान्तरणलाई सुस्त बनाउन सक्छन्, जसले जलवायु र विश्वका लागि सम्भावित विनाशकारी परिणामहरू ल्याउन सक्छ।