फ्रान्सेली चुनावले एक उल्लेखनीय व्यावसायिक पुनरुत्थानलाई चुनौति दिनेछ

पछिल्ला वर्षहरूमा पेरिसले एक आश्चर्यजनक पुनरुत्थान कायम गरेको छ। विश्वव्यापी व्यवसायी, वित्तीय विशेषज्ञहरू र प्रविधि क्षेत्रका मानिसहरूले अनायासै कुराकानीमा भन्न थालेका छन् उनीहरूले लाइट सिटीमा बढी समय बिताइरहेका छन्। वाल स्ट्रीट बैंकहरूले त्यहाँ आफ्नो कार्यालयहरू विस्तार गरेका छन्स भेन्चर क्यापिटलिस्टहरूले फ्रान्सेली स्टार्टअपहरूको लागि थप चेकहरूमा हस्ताक्षर गर्दैछन्। वार्षिक लगानी शिखर सम्मेलन, जुन नजिकैको भर्साइल्स दरबारमा मेमा आयोजना भएको थियो, प्रमुख कार्यकारीहरूको पात्रोमा स्थिर रूपमा अडिएको छ। यस वर्ष, जब उनीहरूले फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रोंसँग शैम्पेन पिए, कम्पनी मालिकहरूले €15 अर्ब (४16 अर्ब) को लगानी परियोजनाहरूको प्रतिज्ञा गरेका थिए ।

यो पुनर्जागरण म्याक्रोंको फ्रान्सलाई थप नवीन र व्यवसाय–मैत्री बनाउनको लागि ठूलो महत्त्वाकांक्षाको एउटा हिस्सा हो। तर त्यो परियोजना अहिले खतरामा छ।

Over the past decade Paris has been climbing the rankings of the world’s financial centres (see chart 1). French financiers manage €5trn in assets, up from €3.8trn in 2015. Amundi, a French firm that has become Europe’s biggest fund manager, looks after €2.1trn-worth, more than double the figure a decade ago.

म्याक्रोंको केन्द्रवादी पार्टीले यूरोपेली संसदको चुनावमा ठूलो हार ब्यहोरेपछि राष्ट्रपति म्याक्रोंले तत्काल संसदीय चुनावको आह्वान गरेका छन्, यसको पहिलो चरण जुन ३० मा हुने छ। दक्षिणपन्थी र बामपन्थी कट्टर पार्टीहरू म्याक्रोंको समूह भन्दा धेरै अगाडि देखिएका छन् । दुबैको अस्थिर खर्च योजना छन् जसले लगानीकर्ताहरूलाई त्रसित बनाइरहेका छन्। दुबै अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारसँग खासै मैत्रीपूर्ण छैनन्।

केवल केही हप्ता अघि पेरिस, जुन जुलाईमा २०२४को ग्रीष्मकालीन ओलम्पिकको आयोजना गर्दैछ, प्रकाशमा चम्किरहेको थियो। अब यसको ठूलो व्यावसायिक पुनरुत्थानमा अनिश्चितताको बादल मडारिएको छ।

फ्रान्सेली राजधानी पहिले लाल फीताशाही, उच्च कर र भीडभाड भएका सडकहरूको शहरको रूपमा चिनिन्थ्यो, जसले पर्यटकहरू बाहेक अरूको आकर्षण गुमाएको थियो। तर म्याक्रों, पूर्व लगानी बैंकर, सात वर्षदेखि सत्तामा हुँदा धेरै परिवर्तन भएको छ। उनी दुई क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी स्पष्ट छन् : वित्त र प्रविधि।

पछिल्लो दशकमा पेरिस विश्वका वित्तीय केन्द्रहरूको सूचीमा चढ्दै गएको छ (चार्ट १ हेर्नुहोस्)। फ्रान्सेली वित्तीय विशेषज्ञहरूले €5 ट्रिलियन सम्पत्ति व्यवस्थापन गर्छन्, २०१५ को €4.8 ट्रिलियनबाट वृद्धि भएको छ। अमुन्डी, एक फ्रान्सेली फर्म, जुन युरोपको सबैभन्दा ठूलो फन्ड म्यानेजर बनेको छ, €2.1 ट्रिलियन–को सम्पत्ति विश्लेषण गर्दछ, जुन एक दशक पहिलेको भन्दा दोब्बर हो।

वाल स्ट्रीटले पेरिसमा आफ्नो उपस्थिति बढाउँदै आएको छ। २०२१ मा जेपीमोर्गन चेस, अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो बैंक,ले पेरिसलाई आफ्नो मुख्य युरोपेली व्यापारिक भूमिका रूपमा उद्घाटन गर्‍यो, जहाँ यसले हाल लगभग १००० कर्मचारीहरूलाई रोजगार दिएको छ। बैंक अफ अमेरिकाले आफ्नो पेरिसियन कर्मचारी संख्यालाई दस गुणाले बढाएर ७०० पुर्‍याएको छस, सिटीग्रुपको संख्यामा १७० बाट ४०० पुगेको छ, र यसको कार्यालयमा २०० बढी ठाउँ खाली छन्। मोर्गन स्टानलीले पेरिसमा आफ्नो कर्मचारी संख्यालाई पछिल्ला तीन वर्षमा दोब्बरभन्दा बढी बनाएको छ।

एक ऊर्जावान स्टार्टअप दृश्य, यद्यपि, भेन्चर क्यापिटलिस्टहरूलाई आकर्षित गर्दैछ। यस वर्षको पहिलो त्रैमासिकमा, परामर्श फर्म केपीएमजीका अनुसार, उनीहरूले पेरिसमा आधारित स्टार्टअपहरूमा 1.5  अर्ब लगानी गरे (चार्ट २ हेर्नुहोस्)।

त्यसको लगभग ५०० मिलियन डलर ूजेनेरेटिभू कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) मा काम गरिरहेका फर्महरूमा गएको छ, जसले च्याटजीपीटीलाई मानव–जस्तो संवादात्मक बनाउन कोशिश गरिरहेको छ। ऐतिहासिक रूपमा युरोपको प्रमुख टेक हब लन्डनमा उनीहरूका समकक्षीहरूले सोही अवधिमा मात्र १०० मिलियन डलर आकर्षित गरेका थिए। स्ट्यानफोर्ड विश्वविद्यालयको एक रिपोर्ट अनुसार, अमेरिका र चीन मात्र ‘उल्लेखनीय’ मेशिन–लर्निंग मोडेलहरूको ठूलो संख्यामा रहेका छन्।

युरोपमा हेर्न लायक १०० अर्ब डलरको स्टार्टअपहरू मध्ये, जीपी बुलहाउंड, एक परामर्श फर्म अनुसार, २१ फ्रान्सेली रहेका छन्, जुन ब्रिटेनसँगको नेकटुनेक (२२ वटा) र जर्मनी भन्दा धेरै अगाडि (१४ वटा) रहेका छन्। भेन्चर क्यापिटल (भिसी) फर्म एक्सेलको हालको एक रिपोर्टले फ्रान्सका यस्ता २८ ‘यूनिकर्न’ का पूर्व कर्मचारीहरूले १८६ नयाँ स्टार्टअपहरू स्थापना गरेको बताउँछन्। र, एउटा भिसी लगानीकर्ताको रूपमा भन्छन्, प्रविधिमा, ‘फ्रान्स भनेको पेरिस हो – र पेरिस अहिले निकै तातो छ।’

पहिलेको फ्रान्सेली स्टार्टअपहरूको लहरको विपरीत, जसले घरेलु ई–कमर्स र मोबाइल सेवाहरू प्रदान गर्‍यो, नयाँ एआई फर्महरूको संस्थापकहरूले ‘अब तुरुन्तै एक वैश्विक पिच’ छ, एक्सेलका फिलिप बोटेरी भन्छन्। नयाँ एआई फर्महरूको संस्थापकहरूले ‘अब तुरुन्तै एक वैश्विक पिच’ छ, स्ट्यानफोर्ड विश्वविद्यालयका एक फ्रान्सेली शोधकर्ता र गुगलको एआई प्रयोगशालाका चार पूर्व कर्मचारीहरूद्वारा सह–स्थापित, पेरिसमा हलिस्टिक एआई नामले परिचित साथी पेरिसियाई एआई डार्लिंगले मेमा मात्र २२ मिलियन डलर सीड राउन्डको बजेट घोषणा गरेको छ।

महान पेरिस पुनरुत्थान केले प्रेरित गर्यो ?

भाग्यले केही भूमिका खेलेको छ। जब ब्रिटेनले २०२० मा औपचारिक रूपमा ईयू छोड्यो, बैंकर्सहरूले लन्डनबाट आफ्ना युरोपेली ग्राहकहरूलाई केही सेवाहरू प्रदान गर्न कानूनी रूपमा सक्षम भएनन्। ती वित्तीय विशेषज्ञहरूका लागि जसले ब्रिटिश राजधानीबाट सर्न गर्न चाहेनन्, पेरिस, दुई घण्टा ट्रेनको सवारीको दूरीमा, फ्रान्कफर्ट भन्दा सजिलो थियो। ती जो सर्न चाहन्थे, उनीहरूको लागि यो बस्नको लागि रमाइलो स्थान बन्यो। एउटा वित्तीय मालिकले आफ्ना ‘लन्डनमा आधारित व्यापारीहरूलाई फ्रान्कफर्ट सर्न भनेको सम्झन्छन्, केवल उनीहरू घर जान, आफ्ना साथीहरूसँग कुरा गर्न र भोलिपल्ट ‘बिल्कुल होइन’ भन्दै फर्कन सकून् । जब उनले पेरिसको बारेमा सोधेका थिए, परिवारको प्रतिक्रिया ‘अवश्य’ थियो। (तिनको बसोबासको पहिलो केही वर्षहरूको लागि विदेशीहरूको अनुकूल कर उपचारले पनि चोट पुर्याएन।)।

एआईको बुम, यद्यपि, पेरिसका प्रसिद्ध प्राविधिक विश्वविद्यालयहरूको विशेषता भएका गणितीय सीपहरूको लागि ठूलो प्रिमियम राखेको छ। मिस्ट्रलका छ मध्ये दुई सह–संस्थापकहरू का उत्पादन हुन् :   यो प्रतिभा पूलले अमेरिकाका टेक दिग्गजहरू जस्तै गुगल र मेटालाई आकर्षित गर्यो, जसले पेरिसमा ठूलो एआई प्रयोगशालाहरू खोले। यसले पनि मद्दत पुर्याएको छ फ्रान्सको आणविक–संचालित विद्युत् ग्रिडले एआई डाटा केन्द्रहरूलाई खुवाउनको लागि प्रशस्त स्वच्छ ऊर्जा प्रदान गर्न सक्छ।

तर सहरको हालको लहरमा केवल राम्रो भाग्यभन्दा बढी केही देखाएको छ। वित्तलाई लिनुहोस्, जहाँ फ्रान्स ब्रेक्जिटको मात्र एक निष्क्रिय लाभार्थी थिएन। फ्रान्कफर्टको बैंकिंग क्लस्टर र यूरोपेली केन्द्रीय बैंकको निकटताले सुरूमा यसलाई पुनर्वासको लागि स्पष्ट गन्तव्य बनाएको हो।

जेपीमोर्गन चेसका प्रमुख कार्यकारी जेमी डिमोन सम्झन्छन् बैंकले ब्रेक्सिट पछि लन्डनको विकल्पहरू खोज्न सुरु गर्दा पेरिस लगभग कुराकानीमै थिएन। एम्स्टर्डम, डब्लिन र फ्रान्कफर्ट सबैलाई अनुकूल रूपमा हेरिएको थियो। फरक पार्ने कुरा भनेको के हो भने डिमोन भन्छन्, फ्रान्सेली राष्ट्रपति नै हुन् । म्याक्रोंले उनलाई फ्रान्समा व्यवसायका लागि खुला रहेको स्पष्ट गरेका थिए।

श्वास फेर्न नसक्ने स्थिति छ ?
यो व्यवसाय–मैत्री दृष्टिकोण संसदीय चुनावसम्म जीवित रहन नसक्ला। यद्यपि म्याक्रों स्वयं २०२७ सम्म पदमा रहनेछन्, उनका केही सुधारहरू अब उल्टिन सक्छन्। म्यारिन ले पेनको कट्टर – दक्षिणपन्थी नेशनल रैली र पूर्व ट्रोट्स्किस्ट, जीन–लुक मेलेन्कोनको नेतृत्वमा रहेको बामपन्थी गठबन्धनको नयाँ लोकप्रिय मोर्चाले सम्पत्ति कर पुनः ल्याउने वाचा गरेका छन्। नयाँ लोकप्रिय मोर्चाले न्यूनतम तलब पनि बढाउनेछ, जसले रोजगारी सृष्टिलाई निरुत्साहित गर्न सक्छ। व्यवसायिक लबी मेडफका प्रमुख प्याट्रिक मार्टिनले दुवै कार्यक्रमलाई ूअर्थतन्त्रको लागि खतराू भनेका छन्।

संसदमा टुंगिएको परिणामको अवस्थामा, सबभन्दा चरम नीतिहरू लागू नहुन सक्छन्। तैपनि, राजनीति पेरिसको विश्वव्यापी व्यावसायिक केन्द्रको रूपमा पुनरुत्थानको बाटोमा आउन सक्ने देखिन्छ। शहरले व्यवसायलाई बुझ्ने र स्वागत गर्ने राजनीतिज्ञहरूको नेतृत्वमा लाभ पाएको थियो, र जसले सँगै विदेशी प्रतिभा र पूँजीलाई आकर्षित गर्ने काम गरेका थिए। संसदीय चुनावपछि त्यो परियोजनाले लगभग निश्चित रूपमा गति गुमाउने भएकाले, विश्वव्यापी मालिकहरूले पेरिसमा आउनको लागि कम कारण पाउन सक्छन्।

दि इकोनोमिष्टबाट