काठमाडौं, १२ भदौ ।स्थानीय बासिन्दा, सरकार र पुननिर्माणको जिम्मा पाएको रमन कन्स्ट्रक्सनबीच अझै पनि ऐतिहासिक, सांस्कृतिक एवम् पर्यटकीय सम्पदा धरहरा पुननिर्माणको विषयमा विवाद भईरहेको छ । धरहराको मौलिक एवम् साँस्कृतिक सभ्यता मासेर आधुनिक झिल्के टावरको निर्माण गरिरहेको भन्दै स्थानीयबासीहरुले आरोप लगाएका छन् छन् । स्थानीय जनताले ठेकेदार कम्पनीले धरहराको नाममा मनमौजी गरिरहेको पनि आरोप लगाएका छन् ।
२०७२ को भुकम्पले तहसनहस बनाएको ऐतिहासिक, साँस्कृतिक एवम् पर्यटकीय सम्पदा धरहरा ४ वर्ष पुरा भईसक्दा पनि पुननिर्माण हुन सकेको छैन । धरहराको पुननिर्माणको जिम्मेवारी पाएको रमन कन्स्ट्रक्सनले पाएको थियो । तर, ठेकेदार कम्पनीको मनोमानीका कारण न त ऐतिहासिक सम्पदा समयमा पुरा हुने देखिएको छ, नत, धरहराको सांस्कृतिक सम्पदासंग जोडिएका स्थानीय जनताको माग पुरा हुनेभएको छ । धरहरामा जे भैरहेको छ, कमिशन खुवाउंदै निर्माणको जिम्मा पाएको ठेकेदार कम्पनीको मनलाग्दी मात्रै छ । परिणाम, धरहरा पुनर्निर्माणको काम अलपत्र जस्तै बनेको आमगुनासो छ ।
वि.सं.१८८२ मा तत्कालिन प्रधानमन्त्री भिमसेन थापाले बनाएको ११ तलाको धरहरा वि.सं. १९९० सालको भुकम्पले भत्काएको थियो । राणाकालमा भत्किएको सो धरहराको मौलिक स्वरुपसहितमा जुद्ध शम्शेरले २ वर्षमै ९ तलाको धरहराको पुननिर्माण गरेका थिए । तर, अहिलेको वैज्ञानिक युगमा भने समयमै धरहराको पुननिर्माण हुन नसक्नु लज्जाको विषय हो । धरहरालाई हामी धरहरा भन्न नै रुचाउँदैनौं, धरहराको काम पुननिर्माण भएको छैन । धरहराको नाममा आधुनिक टावर बनाउने काम भईरहेको छ । जुन प्राचिन स्मारक संरक्षण ऐन विपरीत् पनि छ । जनतासंग समन्वय नगरी बनाईंदै गरेको टावरसंग स्थानीय जनता असन्तुष्ट छन् ।
काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं.२२ मा अवस्थित धरहरा परिसरमा विशेषगरी, नेवार समुदायको धार्मिक, साँस्कृतिक पक्षहरुको पनि घनिष्ट सम्बन्ध रहेको छ । यही परिसरको बाटो भएर नेवार समुदायको मर्दा–पर्दा र विभिन्न समयमा झाँकी प्रदर्शन लगायत जात्राहरु हुने गर्दछ । राष्ट्रिय विभूति भिमसेन थापाले यी सबै विशेषतालाई महत्वका साथ धरहरा निर्माण गरेका थिए । तर यो झिल्के टावरले ऐतिहासिक महत्व पनि मास्दै छ, स्थानीयहरुको गुनासो छ । ठेकेदारले धरहरा आसपासको सबै क्षेत्र कब्जा गरेको छ । त्यतिमात्र होइन, टुंडिखेल पनि ठेकेदारले कब्जा गरेको छ । पर्यटकहरुले पनि देशको विशेषता, मौलिकता र पृथकता बुझ्न आउँछन्, तर टावरै टावर बनेपछि ऐतिहासिक एवम् सांस्कृतिक सम्पदाहरुको मौलिकता मासिनेमा स्थानीय चिन्तित छन् ।
धरहरा पुननिर्माणका व्यवस्थापक तथा रमन कन्स्ट्रक्सनका ईन्जिनियर श्याम चन्द्र श्रेष्ठ भने धरहराको प्राचिन मौलिकतालाई संरक्षण गर्दै स्थानीयहरुको हकहितकै लागि धरहरा पुननिर्माणको काम तीव्र रुपमा अगाडि बढीरहेको दाबी गर्छन् । ४२ दशमलव ५ रोपनीको क्षेत्रफलमा ३ सयभन्दा बढी कार ७ वटा मोटरसाईकल अट्ने पार्किङसहितको बाहिरबाट ११ तला देखिने भित्र २२ तलाको धरहरा ७९ दशमलव २ मिटरको उचाईमा भैरहेको निर्माण अबको डेढ दुई वर्षभित्र धरहराको पुननिर्माणको काम सम्पन्न हुने श्रेष्ठले दाबी गरे ।
काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं.२२ का वडाअध्यक्ष चिनीकाजी महर्जनले भने धरहरा पुननिर्माणमा स्थानीयहरुको साथ, सहयोग प्राप्त भईरहेको दाबी गर्छन् । धरहराको प्राचिन मौलिकता संरक्षण हुने गरि नै समयसिमाभित्रै धरहरा पुननिर्माणका लागि हामी लागिरहेको महर्जन बताउँछन् ।
स्थानीयहरुको अवरोधका कारण धरहरा पुननिर्माणमा ढिलाई भईरहेको भन्ने कुरामा वडासदस्य चन्द्रमान तुलाधार असहमत छन् । हामीले धरहरा पुननिर्माणको लागि सघाईरहेका छौं । विशेषगरी धरहरा परिसरमा बाटोको समस्या छ । यसको पुननिर्माण काम छिटोभन्दा छिटो हुनुपर्छ । यो झिल्के टावर नभै दोस्रो धरहरा नै बन्दै गरेको वडासदस्य तुलाधर बताउँछन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्