काठमाडौं, १८ असार । हिमालपारीको जिल्ला भनेर चिनिने मुस्ताङको उपल्लो मुस्ताङको लोमान्थाङ आसापासका जनताको मुख्य मेरुदण्डको रुपमा रहेको कालीगण्डकी शालिग्राम करिडोर रहेको छ ।

मुस्ताङको चैलेदेखी कालीगण्डकी नदी हुदै हिउ“दको समयमा ट्रकको माध्यामबाट ओसारपोसार गरिने खाद्य सामाग्रीको भरमानै उपल्लो मुस्ताङ वासिले जीवन निर्वाह गर्दै आएका छन् । झण्डै ४ घण्टा कालीगण्डकी नदी हुदै मसिंर देखी जेठ महिनाको अन्तिम सम्म उपल्लो मुस्ताङको लोमान्थाङ गाउपालिका र लोघेकर गाउपालिकाका वासिन्दाहरुले वर्ष भरिका लागि खाद्यान्न सामाग्रीहरु खोलाको बाटो ओसार्न बाध्य भएका छन् ।

मुस्ताङको चैलेदेखि समरहुदै जाने बाटो निकै सांघुरो छ । दुरी लामो हुने गरेकाले उक्त क्षेत्रका बासिन्दाहरुले हिउ“दको समयमा कालीगण्डकी नदीको बाटो हुदै खाद्य सामाग्री ओसार्नु पर्न बाध्यता छ । ढुवानीको सास्ती मात्रै होइन, थप महंगीको मार खानु परेको छ ।सडक पूर्वाधार गतिलो नहुदा ढुवानी पनि उत्तिकै चुनौति छ । वर्षमा एकैपटक ढुवानी गर्नुपर्दा लागत मूल्य समेत बढी हुने गर्दछ । मुस्ताङ कोरला नाका नखोल्दा खाद्यान्न पोखराबाट ढुवानी गर्नेपर्ने बाध्यता भएको व्यवसायी बताउछन् ।

कोरला नाका खोलेर पुरानो बाटोको संरक्षण गर्न सकेको खण्डमा पनि ट्रेकिङमा आउने पर्यटकको वृद्धि गर्न सकिन्छ । ढुवानीको मुख्य आधार सडक समयमै पुरा नहुदा न्यूनतम मानवीय सेवा पाउन कठिन छ । यद्यपी सडक बनाउन प्रयास नभएका त होइनन् । तर सडक निर्माण गर्ने बहानामा झनै सडक बिग्रिदै गएको छ । सडकको जिम्मा लिएका निर्माण कम्पनीको चरम लापरवाहीले भएको सडक पनि अस्तव्यस्त छ । सडकसंगै कोरालानाका गण्डकी प्रदेशकै मुख्य नाका हो । लोमान्थाङ कृषि उर्वर भूमि हो ।कृषि उपजको राम्रो बजारीकरण हुन सकेको छैन । कृषिमा उर्वर लोमान्थाङ भएपनि कृषि बजारको अभाव छ । कृषिमा समेत रोजगारी सिर्जना गर्न सकिन्छ ।

तर राज्यको ध्यान पुग्नै सकेन अझै बेरोजगारीका कारण कारण युवा शक्ति विदेश पलायन भैरहेको छ । प्रकृति र संस्कृतिको संगम मुस्ताङमा कृषि उपजलाई चीनको बजारमा समेत पुराउने सकिन्छ । तर महत्वपूर्ण पूर्वाधार सडक अधुरै छ । चीनको बजारमा उपज पुराउन कोराला नाका खुल्नु अनिवार्य शर्त हो । कृषि र पर्यटनमै अब्बल गन्तव्य लोमान्थाङमा पर्यटकलाई पुराउन सकिन्छ । तर आधारभूत सेवा सुविधा नै मुख्य तगारो छ । संस्कृतिले धनी ग्रामीण क्षेत्र चिनियां पर्यटकको रोजाई हो, तर पर्यटक पुग्ने पहुंच अर्थात सडक संजाल गतिलो छैन ।

उपल्लो मुस्ताङको छोसेरका कोरालानाका नखुल्दा कृषि र पर्यटनमा समस्यै समस्या छन् । पूर्वाधारको समस्या त छ नै, सेवा क्षेत्रमा पनि उत्तिकै समस्या छ । गुणस्तरीय पर्यटन सेवा पाउन मुस्किल छ । सडकमा सुधार भए सेवामा पनि सुधार गर्न सकिने व्यवसायी बतांउछन् ।