ABC NEWS NEPAL | No.1 News channel of Nepal

Accuracy, Balance & Credibility - JOURNALISM

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • समाचार
  • अन्तर्राष्ट्रिय
  • मनोरञ्जन
  • खेलकुद
  • अन्तर्वार्ता
  • सहित्यकला
  • English
  • समाचार
  • विशेष
  • रिपोर्ट
  • विचार
  • एबीसी विज
  • जीवनशैली
  • प्रवास
  • मनोरञ्जन
  • खेलकुद
  • प्रदेश बिशेष
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती
    • गण्डकी प्रदेश
    • वाग्मती प्रदेश
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • सोसल भिडिया
  • Facebook
  • Twitter
  • Youtube
  • Instagram

स्थानीय चुनाव २०७९ : ओली र प्रचण्डको हार !


एबीसी / संवाददाता

शुभशंकर कंडेल –

भर्खरै स्थानीय तह निर्वाचनको परिणाम आउने क्रम जारी छ । त्यसअगावै एबीसी टेलिभिजनको एक्जिट पोलले भावी तस्बिर स्ष्पष्ट गरेको छ । यस चुनावमा अंक गणितिय हिसाबले सवैभन्दा बढी विजयी नेपाली कांग्रेस हुने निश्चित थियो र छ । यसको विश्लेषणमा पुग्नुभन्दा पहिले एमाले र माओवादीबीचको एकता र त्यसको विघटनले पारेको राष्ट्रिय राजनीतिको आयाममा नै यो निर्वाचनलाई हेरिनु सान्दर्भिक हुनेछ ।
नेकपाको बहुमतीय सरकारका पालामा भएका राम्रा–नराम्रा कामको समीक्षा भन्दा बढी यो चुनाव राष्ट्रिय राजनीतिकै जनमत सङग्रहजस्तो बनाइएको थियो । स्थानीय मुद्धा र समस्याका बारेमा पटक्कै विमर्श नभएको यो चुनाव नै सम्भवत पहिलो होला । यस अघि सन् १९९० पछि अघिल्लो कालखण्डमा २ वटा र पछिल्लो कालखण्डमा एउटा स्थानीय चुनाव भएको थियो । यस भन्दा पहिलेको स्थानीय तह चुनावालाई पनि दलहरुले स्थानीय बनाउनुको साटो राष्ट्रिय नै बनाएका थिए । त्यतिबेला नयाँ संविधान कार्यान्वयन गर्ने कि नगर्ने ? परिवर्तनका पक्षधरलाई जिताउने कि यथास्थितिवादीलाई ? जस्ता नारा बढी गुन्जेका थिए । यद्यपि त्यो बेला सिंहदरबारलाई जनताको घर आंगनमा पु¥याउने, स्थानीय तह होइन, यो स्थानीय सरकार नै हो भन्ने जस्ता केही विषयमा विमर्श भएको थियो । तर यसपटक त यी कुनै पनि विषयमा पटक्कै छलफल भएन ।

यसपटकको निर्वाचन दलका हिसावले कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन भर्सेस एमाले भएको थियो भने व्यक्तिका हिसाबले प्रचण्ड भर्सेस ओलीका रुपमा परिणत भएको थियो । सबैभन्दा बढी बोल्नेमा प्रचण्ड र ओली नै थिए । ओलीले सत्ता गठबन्धनका ५ वटा दलको औकात अनुसार भण्डाफोर गर्नुपर्ने दुःख थियो भने सत्तापक्षका तर्फबाट सबैभन्दा बढी प्रचण्डले नै ओलीका बोलीको खण्डन गरेका थिए । यद्यपि सत्तापक्षीय गठबन्धनमा शेरबहादुर देउवाको बडी ल्याङवेज भन्दा बढी कुनै इम्प्रेशन थिएन भने माधव नेपालले एमाले विभाजन गर्नु परेको कारण र ओलीले एमालेलमा हुँदा आफूलाई हेपेको दुखेसो गर्नमा बढी समय खर्च गरेका थिए ।

प्रचण्डले अलिक बढी राजनीतिक देखाउन ओलीको आलोचना गर्ने गरेका थिए । उनीहरुका मुख्य सभाका प्राय सबै भाषण एउट टेपको रिपिटेशन जस्ता थिए, चाहे ती डोटीको दिपायलदेखि सप्तरीका दुर्गम गाउँमा गरिएका सभा नै किन नहुन् । त्यसो हुनुमा सत्ता पक्षीय गठबन्धनले एउटै कुरा ओलीले संविधान मिचेको, संसद विघटन गरेको, अधिनायकवादी बनेको र प्रतिगामी बाटोमा पुगेको भन्ने रटान दिएका थिए । उता ओलीले सत्तापक्षीय गठबन्धनका नेताहहरुलाई परिवारवादमा डुवुल्की मारेको, छोेरी, भाइभतिजा, श्रीमति र बुहारीलाई नेता बनाउन गठबन्धन गरेको भन्दै लल्कारेको थिए । बेलामौकामा ओलीले चुच्चे नक्साको प्रसंग झिक्दै जेठ ३० गते गठबन्धनलाई ‘क¥याक्कुरुक्क‘ पार्नुपर्ने डंका पिटेका थिए । यी कुनै पनि कुराभित्र विगत ५ वर्षमा स्थानीय सरकारले गरेका कामको समीक्षा र आगामी दिनमा गर्ने दिशाबोधका बारेमा कुनै गुन्जायस थिएन । यसरी स्थानीय चुनावलाई शुरुबाटै देउवा, प्रचण्ड र ओलीले स्थानीय हुनै दिएनन् । स्थानीय चुनावको स्थानीयतालाई नेताहरुले अपहरण गरेका थिए ।

अघिल्लो निर्वाचनमा नेकपा एमालेले ४० प्रतिशतभन्दा बेसी र माओवादी केन्द्रले १४ प्रतिशत स्थानीय तहको हिस्सा जितेको थियो । यो कुल सिटको सामान्य बहुमत अर्थात् झण्डै ४ सय पालिकामा बर्चस्व जमाएका थिए । यदि नेकपा एकीकृत रहिरहेको भए यस पटक ५ सय ५० भन्दा बढी स्थानमा जित्ने निश्चत थियो । यो अवस्थालाई ०७७ पुस ५ को संसद विघटनसँर्ग अन्त्य गरिएको थियो । त्यसमाथि पूर्व एमालेबाट माधव नेपालको समूहले समेत अर्को पार्टी गठन ग¥यो । यति हुँदाहुँदै पनि मुख्य दुई वाम दलका बीचमा चुनावी तालमेल र सहकार्य गर्ने सम्भावनालाई समेत दुवै दलका मुखियाहरुले सकेसम्म टाढा धकेल्ने प्रयत्न गरे । यो काममा उनीहरु सफल पनि भए । कांग्रेस र राप्रपासँग ओली र प्रचण्डले सहकार्य गर्न कुनै संकोच मानेन् । तर एमाले र माओवादीबीच तालमेल गरेमा कारबाही गर्नेसम्मको फर्मान जारी गरेको विडम्वनापूर्ण अवस्था देखियो ।

यस्तो परिदृश्यमा भएको निर्वाचनले एमाले र माओवादीको पक्षमा जस्तो परिणाम दिनु पर्ने थियो त्यस्तै नतिजा आइरहेको छ । सत्ता गठबन्धन र एमालेभित्रकै सुसुप्तकारी आवाज समूहले भन्नेगरे जस्तै यो निर्वाचनमा ‘ओलीको अहंकार चकनाचुर‘ पार्ने दिशामा उन्मुख थियो नै । अहिले देशभरबाट आइरहेको नतिजा र एबीसी एक्जिट पोलले समेत त्यही देखाइरहेको छ । तर एमालेका कुनै पनि तहका नेताहरुलाई दुई हप्तापछि आउने नतिजाको बारेमा पटक्कै महसुस नभएको जस्तो अभिनय गर्नमा नै फुुर्सद थिएन । अझ कतिपय एमाले नेताहरुले देश दुई दलीय धु्रवीकरणमा गएको भन्ने जस्तो बहुदलीय प्रतिस्पर्धाको सिद्धान्तलाई अस्वीकार गर्ने तहमा बहस गर्न रुचि देखाएका थिए । त्यसको यस निर्वाचनमा कुनै असर परेन । असर परेको भए एमालेलाई निराश पार्ने दिशामा असर पा¥यो । त्यसमाथि माधव नेपालको समूहलाई पटक्कै नोटिसमा नलिनु एमालेको निकै ठूलो मूर्खता थियो । किन कि माधव नेपालको समुहले कति उपलव्धी हासिल गर्ने भन्दा पनि एमालेलाई राम्रैसँग विगार्ने हैसियत राख्ने तथ्यलाई स्वीकार गर्न कुनै ठूलो नेता वा विद्धान हुनु नै पर्दैन्थ्यो । त्यसलाई बुझ्न दैलेख जिल्लाकोको नौमुलेको निर्वाचन परिणाम र डोटीको बडीकेदार गाउँपालिकाको परिणामलाई मात्र नमूनाका रुपमा लिएर बुझ्न प्रयत्न गरे काफी हुन्छ ।

नेपालका वाम पार्टीहरुमा जो वाम एकताको विरोधमा उभियो उसको हालत खराब हुँदै आएको विगतले स्पष्ट गरेको छ । यसपटक एमालेले प्रचारकै लागि भएपनि वाम एकताको पक्षमा उभ्याउनु पर्ने थियो । एमालेको वाम एकता विरोधी प्रचार र अझ एमाले बाहेक अर्को वाम दल नभएको भन्ने डंकालाई जनताले अस्वीकार गरिदिएका छन् । त्यसैलाई मलजल गर्नेगरी माओवादी र एकीकृत समाजवादीले एमालेसँग मिलेमा कारबाही गर्ने चेतावनी दिनु अर्को बेकुफी थियो । स्थानीय निर्वाचनलाई स्थानीय बनाएर अछाम जिल्लामा भएको एमाले– समाजवादी तालमेल वा खोटाङको एउटा पालिकामा एमाले–माओवादी तालमेलसहित देशभरका ६ वटा त्यस्ता घटनामा संलग्न कति मतदातालाई माओवादीले कारबाही गर्दछ ? यो केवल नेपाली कांग्रेसलाई आवश्वस्त पार्ने प्रपञ्च भन्दा बढी थिएन र होइन । जब कि माओवादीको आधार मानिने रोल्पा र रुकुममा नेका–एमाले–विप्लव–राप्रपाको माओवादी विरोधी गठबन्धनमा संलग्न कसैलाई नेकाले कारबाही गर्ने ध्वाँस दिएको कतै सुनिएन ।

यसपटकको स्थानीय निर्वाचनको सबैभन्दा ठूलो विजेता नेपाली कांग्रेस र शेरबहादुर देउवा बनेका छन् । एमालेले अझ घातक काम के ग¥यो भने देउवाको गृह जिल्लामा अलिक पहिलेदेखिबाटै नेका विरोधी तत्वलाई प्रश्रयमात्र दिएन कि चुनावमा अमरगढी नगरपालिका जहाँ अघिल्लो निर्वाचनमा एमालेले जितेको थियो, त्यहाँपनि देउवा विरोधी तत्वलाई वाकओभर गरिदियो । डडेलधुराका कुनै पनि पालिकामा एमालेले प्रमुख पदमा नै उमेद्वार बनाएन । यसो गरेर देउवालाई दबाबमा राख्ने भन्ने रणनीति एमाले र ओलीका लागि नै आत्मघाती बन्न पुगेको मान्नु अन्यथा हुने छैन । एमालेको यस्तो प्रवृत्तिले देउवालाई अझ बलियोगी प्रचण्डसँग प्रतिवद्ध हुन नै प्रोत्साहित ग¥यो । किन कि ओलीलाई साइजमा राख्न प्रचण्डसँग प्रतिवद्ध रहनु र माधव नेपाललाई प्रोत्साहित गर्नुको देउवासँग कुनै विकल्प नै थिएन । यो चुनावमा यही तर्क तथ्यका रुपमा स्थापित हुँदैछ । यही कारण देउवा यस चुनावका विजेता नेताका रुपमा देखा परेका छन् ।

चुनावमा केही प्रतिशत सिट माओवादीको बढे पनि यसपटक झांगिएको संसदीय रोगले माओवादी संगठनमा दीर्घजीवनका लागि गम्भीर संक्रमण गरेको छ । सिन्धुपाल्चोकको चौतारामा भएको झडप, टिकटका लागि माओवादीबाट राप्रपामा पुगेर उमेद्वार बनेको नेपालगन्जको घटना र चुनाव जित्न रुख चिन्ह लिएर समेत लड्न हिच्किचाहट नमानेका दृष्टान्तले माओवादीको राजनीतिक गन्तव्य र संगठनको सास्तीमा अरु बढी संकट बढाइदिएको छ । त्यसमाथि नीतिगत रुपमा एमालेसँग तालमेल गरेका स्थानिय पार्टी कमिटिलाई कारबाही गर्ने चेतावनी कुनै पनि तर्क र व्यख्याले सही प्रमाणित गर्न सक्दैन माओावदी नेतृत्वले ।
त्यसबाहके माओवादी नेतृत्वले उसका केही ओलीको भाषाका रुचिका स्थान जित्ने नाममा काठमाडौं उपत्यकालाई झण्डै वाकओभर गर्न पुगेर माओवादीले गम्भीर क्षति व्योहर्न पुगेको छ । देशभर तालमेल गरेको माओवादीले काठमाडौंमा एउटा कीर्तिपुर नगरपालिका समेत लिन नसक्नु वा लिन रुचि नदेखाउनु माओवादीका सबै तहका नेताहरुको असक्षमताको प्रहसन होइन र ?

यी केही दृष्टान्तको सार भनेको माओवादीे स्थानीय चुनावमा केही बढी सिट जितेर पनि राजनीतिक रुपमा हार्न पुगेको छ । राजनीतिक दिशा र दशा के हो भन्ने प्रश्नले सुदूर भविष्यसम्म माओवादीलाई घोचिरहने छ । एमालेले यसै पनि चुनावाी नतिजा, राजनीतिक दिशा र समाजिक सम्वन्धमा समेत गहिरो क्षति व्योहर्न पुगेको छ । यही राजनीतिक प्रवृत्ति संघीय निर्वाचनसम्म यथावत रहेमा एमाले शानदार रुमपा २०६४ सालको ‘गौरवमय‘ अवस्थामा स्थापित हुनेछ । अर्को श्रृंखलामा देउवा र अ‍ोलीको हविगतबारे विश्लेषण गरिनेछ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

भर्खरै

पशुपतिका सुरक्षाकर्मी झुण्डिएको अवस्थामा मृत भेटिए

माओवादीबाट हिक्मत कार्की नेतृत्वको सरकारलाई दिएको समर्थन

सम्बन्धित

LIVE : बजेट निर्माणमा अनधिकृत व्यक्तिको संलग्नताबारे संसदमा बहस

पशुपतिका सुरक्षाकर्मी झुण्डिएको अवस्थामा मृत भेटिए

माओवादीबाट हिक्मत कार्की नेतृत्वको सरकारलाई दिएको समर्थन

उडिरहेको श्री एयरलाइन्सको जहाजको ढोका आकाशमै खुलेपछि

प्रधानमन्त्रीद्वारा श्रद्धाञ्जली अर्पण

गलेश्वरको आम्दानी एघार महिनामा करोड नाघ्यो

ABC NEWS NEPAL | No.1 News channel of Nepal
एबीसी मिडिया ग्रुप प्रा.लि.
  • सूचना विभागमा दर्ता नं. : २००१।०७७–०७८
  • कार्यालय सम्पर्क
  • New Plaza, Putalisadak Kathmandu - 30
    +977 01 4240666 / 977-014011122
    Admin: [email protected]
    News: [email protected]
    विज्ञापनका लागि सम्पर्क
  • +977 9802082541, 9802018150
    [email protected]
साइट नेभिगेशन
  • गृहपृष्‍ठ
  • समाचार
  • विशेष
  • अन्तर्वार्ता
  • एबीसी विज
  • जीवनशैली
  • मनोरञ्जन
  • विचार
  • SS Opinion
एबीसी मिडिया ग्रुप प्रा.लि.टीम
  • अध्यक्ष / प्रधान सम्पादक : शुभ शंकर कँडेल
  • प्रबन्ध निर्देशक : शारदा शर्मा
  • सम्पादक : डण्ड गुरुङ
  • सह-सम्पादक : कविराज बुढाक्षेत्री
©2023 ABC NEWS NEPAL | No.1 News channel of Nepal | Website by appharu.com