बाइडेन प्रशासनले आफ्नो सहयोगीलाई खाली धम्की मात्र दिने भन्दा धेरैसँग दबाब दिन आवश्यक छ।

जोश रोगिन(अक्टोबर १७) : इजरायल र हमास बीचको युद्ध जारी रहँदा यस द्वन्द्वको मानवीय मूल्य भयावह रूपमा स्पष्ट भएको छ। तर इजरायलले उत्तरी गाजामा मानवीय सहयोगलाई धेरै हदसम्म रोक्नु युद्धको अपरिहार्य परिणाम मात्र होइन — यो एउटा सोची–सम्झी बनाइएको रणनीति जस्तो देखिन्छ, जसले पहिले नै गरिबी र घेराबन्दीमा रहेका नागरिकलाई सजाय दिन्छ। यस साता, बाइडेन प्रशासनले यसमा आपत्ति जनाएको छ। तर यसले वास्तविक कदम नचालेकाले मात्रै यस बढ्दो संकटलाई जटिल बनाउन मद्दत गरिरहेको छ।

इजरायलले अक्टोबर १ मा उत्तरी गाजामा मानवीय सहयोग रोक्दा धेरै पहिले नै यहाँ खाद्यान्न र अन्य आवश्यक वस्तुको गम्भीर अभाव थियो। अहिले, करिब ४ लाख मानिसहरूलाई मात्र अलिकति खाद्यान्न सहयोग पुर्‍याइँदैछ, जसले दक्षिणमा जान अस्वीकार गरेका छन्। सोमबार, इजरायल नियन्त्रणका चेकपोइन्टहरू मार्फत २८ ट्रकहरू उत्तरी गाजामा प्रवेश गरे, जसमा विश्व खाद्यान्न कार्यक्रमको चार बाँकी बेकरीहरूलाई गहुँको पिठोको यो महिनाको पहिलो आपूर्ति पनि समावेश थियो। मंगलबार, इजरायलले ५० ट्रकहरूलाई अनुमती दियो, तर सहायताकर्मीहरूले यसलाई विशेष गरी कठिन प्रक्रिया भनेका छन्। यो आवश्यकताको समुद्रमा एक थोप्लाजस्तो मात्र हो।

“उत्तरी गाजाको स्थिति अझै खराब हुँदै गएको छ,” डब्ल्यूएफपी कार्यकारी निर्देशक सिन्डी म्याककेनले बुधवार भने। “गाजामा प्रवेश गर्ने सहयोगको स्तर महिनौंपछि सबैभन्दा कम छ …। मानिसहरूले अब सामना गर्ने तरिकाहरू समाप्त भएका छन्, खाद्य प्रणालीहरू ध्वस्त भएका छन्, र त्यहाँ अझै भोकमरीको खतरा रहेकोमा कुनै शंका छैन।”

दक्षिण र मध्य गाजामा पनि अवस्था खतराको अवस्थामा पुगेको छ, म्याककेनले भनिन्। केरम शालोम क्रसिंग पोइन्टमा सुरक्षा समस्या बढेका कारण सहयोग आपूर्तिको गति ढिलो भएको छ, जसका कारण थप ११ लाख मानिसहरूलाई खाद्यान्न संकट हुन सक्छ। जाडो नजिकिँदै गर्दा, अधिकांश गाजनहरूलाई उचित आवास, इन्धन र कम सहयोग प्राप्त भएको छ।

“हामीलाई निरन्तर र निर्वाध पहुँच चाहिन्छ। र हामीलाई ठूला सङ्ख्याका मानिसहरूलाई खाना पुर्‍याउनका लागि सुरक्षा आवश्यक छ,” म्याककेनले भनिन्। “म डब्ल्यूएफपीका जमिनमा रहेका टोलीहरूको सुरक्षा र सुरक्षाको लागि अत्यन्त चिन्तित छु।”

नागरिकहरूलाई मानवीय सहयोगबाट वञ्चित गर्नु अन्तर्राष्ट्रिय न्यायालयको आदेशको उल्लङ्घन हो। तर यसभन्दा पर, अमेरिकी कानुनले ती देशहरूलाई सैन्य हतियार हस्तान्तरणमा प्रतिबन्ध लगाउँछ जुन उसले अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनको पालन नगरेको ठहर गरेको छ।

आइतबार, विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिंकन र रक्षा मन्त्री लोइड अस्टिनले आफ्ना इजरायली समकक्षीलाई गाजामा बिग्रँदो मानवीय अवस्थासँग सम्बन्धित अमेरिकाको “गम्भीर चिन्ता” व्यक्त गर्दै पत्र लेखेका थिए र ३० दिन भित्र यस्तो निर्धारण गर्ने चेतावनी दिएका थिए।

पत्र अनुसार, इजरायलले सेप्टेम्बरदेखि उत्तरी र दक्षिणी गाजाबीच करिब ९० प्रतिशत मानवीय गतिविधिहरू रोक्दै आएको छ, जबकि उसले वाणिज्यिक आयातहरू पनि रोकेको, सहयोग आपूर्तिमा अत्यधिक प्रतिबन्ध लगाएको, र मानवीय सहायता संस्थाहरूमाथि नयाँ प्रतिबन्ध लगाएको छ।

ब्लिंकन र अस्टिनले आफ्ना पत्रमा इजरायलले गाजामा सबैभन्दा ठूलो सहायता वितरणकर्ता युएनआरडब्लूएको काम रोक्ने उद्देश्यले त्यसका विशेषाधिकार र सुरक्षा हटाएर कानून लागू नगर्नुपर्ने पनि लेखेका थिए, जसका केही कर्मचारीले इजरायलमा भएको अक्टोबर ७, २०२३ को आतंकवादी हमलामा संलग्न रहेको आरोप लगाइएको थियो। बाइडेन प्रशासनले इजरायललाई गाजामा प्रतिदिन कम्तीमा ३५० ट्रक मानवीय सहायता छिर्न दिनुपर्ने माग गरेको छ, नत्र परिणाम भोग्नुपर्ने चेतावनी दिएको छ।

तर, इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुको सरकार बाइडेन प्रशासनको धम्कीप्रति सन्देह राख्न सक्ने कारणमा छ। अप्रिलमा, ब्लिंकन र अस्टिनले इजरायल सरकारलाई यस्तै पत्र पठाएका थिए, जसमा इजरायलले सानो सुधार गरेका थियो। तर, मे महिनामा आफ्ना विकास विज्ञहरूले इजरायलले वास्तवमा अन्तर्राष्ट्रिय कानुन उल्लङ्घन गरिरहेको बताउँदा पनि, बाइडेन प्रशासनले एउटा प्रतिवेदनमा सैन्य सहायता प्रतिबन्ध आवश्यक नरहेको निष्कर्ष निकाल्दै उनीहरूको रायलाई खारेज गरिदिएको थियो।

इजरायल सरकारले गाजाको गम्भीर मानवीय अवस्थाका लागि आफूलाई जिम्मेवार मान्न अस्वीकार गरिरहेकै छ। संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि इजरायली राजदूत ड्यानी ड्यानोनले बुधबार भनेका छन् ः इजरायलले अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनका सन्दर्भमा आफ्नो “कर्तव्यभन्दा माथि र परको” कदम चालिसकेको छ। तर नेतान्याहु क्याबिनेटका केही सदस्यहरूले गम्भीर नियत रहेको संकेत दिएका छन्। अगस्टमा, इजरायली वित्त मन्त्री बेजालेल स्मोट्रिचले “जबसम्म इजरायली बन्धकहरू फिर्ता आउँदैनन् तबसम्म २० लाख गाजावासीलाई भोकमरीमा राख्नु उचित र नैतिक हुन सक्छ” भनेका थिए। बेलायतले स्मोट्रिचलाई सो भनाइका लागि प्रतिबन्ध लगाउनेबारे विचार गरिरहेको छ।

एपीले सोमबार रिपोर्ट गरे अनुसार  नेतान्याहुले उत्तरी गाजालाई मानवीय सहयोगबाट बन्द गर्ने योजनामा विचार गरिरहेका छन्, जसअनुसार ठाउं खाजी नगरेका नागरिकहरूलाई लडाकु मान्ने घोषणा गरिनेछ। इजरायली रक्षा मन्त्री योभ गलान्टले आइतबार अस्टिनलाई भनेका थिए कि इजरायलले “भोकमरी योजना” लागू गर्ने छैन। केही इजरायली गैरसरकारी संस्थाहरूले नेतान्याहु सरकारले पहिले नै यस्तो योजना कार्यान्वयन गरिरहेको विश्वास गरेका छन्।

बाइडेन प्रशासनले अप्रिलमा सैन्य सहायता रोक्ने धम्की दिएर त्यसलाई पूरा नगर्दा नैतिक जोखिम सिर्जना गरेको थियो। नयाँ ३०–दिनको समयसीमा तोकेर बाइडेनको टोलीले राष्ट्रपतीय निर्वाचनपछि थप कठोर कदम चाल्नको सट्टा मामिला पछि सारेको हो। त्यसपछि जो बाइडेनले नेतान्याहुसँग कडा हुन घरेलु दबाब पनि कम हुनेछ।

इजरायलको आत्मरक्षाको अधिकारले सम्पूर्ण क्षेत्रको आधारभूत मानवीय सहयोगलाई छेक्ने अधिकार दिन्न। बाइडेनले अमेरिकाको नैतिक नेतृत्व पुनर्स्थापित गर्ने वाचा गरेका थिए। तर त्यो वाचा लाखौं फिलिस्तिनीहरूको जीवन संकटमा परेका बेला अर्थहीन हुनेछ। बाइडेनसँग यसमा कदम चाल्नका लागि कार्यालयमा केही महिना मात्र बाँकी छ।