हामीले भाषाशास्त्रीलाई डेटा मूल्याङ्कन गर्न अनुरोध गरेका छौं ।

कमला ह्यारिस र डोनाल्ड ट्रम्प सेप्टेम्बर १० मा राष्ट्रपतिको बहसमा पहिलो पटक भिडे। ह्यारिसले हात बढाएर आफूलाई उनीसँग—र धेरै अमेरिकनहरूसँग जस्तै गरि परिचय गराइन्। ट्रम्प यति धेरै समयसम्म मानिसहरूको घरभित्र देखा परिरहे कि उनीबारे नयाँ कुरा सिक्न वा व्यंग्य गर्न थोरै बाँकी छ। अर्कोतर्फ, ह्यारिस अझै पनि धेरै मतदाताहरूमा प्रारम्भिक छाप बनाउन व्यस्त छिन्। उनीहरूको प्रस्तुति कसरी तुलना गरियो त ?

विश्लेषकहरूले रेकर्डिङहरूको अध्ययन गरिरहेका छन्, तर यसलाई वस्तुनिष्ठ रूपमा मापन गर्न गाह्रो हुन सक्छ। स्वाभाविक रूपमा, दुवै पक्षका समर्थकहरूले आफ्ना उम्मेदवारले जितेको ठान्छन् (यद्यपि डेमोक्र्याटहरूका बीच ह्यारिसको प्रदर्शनलाई अधिक सकारात्मक दृष्टिले हेरिएको थियो)। तर केही पक्षहरूलाई मापन गर्न सकिन्छ। पेनसिल्भानिया विश्वविद्यालयका भाषाशास्त्री मार्क लिबरम्यानले दुई दशकदेखि राजनीतिक भाषाको विश्लेषण गर्दै आइरहेका छन्, जसमा उनले अरूले मात्र अनुमान गर्न सक्ने कुरा मापन गर्छन्। कहिलेकाहीँ यी निष्कर्षहरू प्रतिवादात्मक हुन्छन्ः गत महिना भएको डेमोक्र्याटिक राष्ट्रिय सम्मेलनमा बिल क्लिन्टनले ट्रम्पको आत्मकेन्द्रितताबारे व्यंग्य गर्दै भनेका थिए, ‘उनले बोलेका ‘म’ शब्दहरू गनौँ।’ लिबरम्यानले त्यसै गरे, र पत्ता लगाए कि क्लिन्टन (र ह्यारिस) ले सम्मेलनमा ट्रम्पलेभन्दा बढी दरमा ुमु शब्द को प्रयोग गरे। ट्रम्प–ह्यारिस बहसको लागि, लिबरम्यानले यस्तै तीनखाले फरक फरक अन्तर्दृष्टिहरू प्रस्तुत गरेका छन् ।

दोस्रो, लिबरम्यानले ‘वेटेड लग–अड्स रेसियो’ विश्लेषण गरेका छन्, जसले हरेक वक्ताले कुन शब्दहरू सबैभन्दा फरक तरिकाले प्रयोग गरे भनेर मापन गर्यो। ट्रम्पको सबैभन्दा विशिष्ट शब्द ‘तिनीहरू’ (दे) थियो। उनले बारम्बार ह्यारिसलाई जो बाइडेनसँग जोड्न खोजे। उनले ‘तिनीहरू’ शब्द ‘ह्यारिसले’ भन्दा लगभग दोब्बर प्रयोग गरे। उनले आप्रवासीहरूलाई पनि लक्षित गर्दा ‘तिनीहरू आएका छन् र जागिर लिइरहेका छन्‘ तिनीहरूले शहरहरू ओगटिरहेका छन्।’ उनले हाइटीका आप्रवासीहरूको सम्बन्धमा तथ्यबिहीन कथा पनि पुनः दोहोर्याएः ‘तिनीहरू कुकुरहरू खाइरहेका छन्।’

पहिले, ट्रम्पले आफ्नो प्रतिद्वन्द्वीभन्दा बढी बोलेः उनले कुल ४२ मिनेट बोले, जबकि ह्यारिसले ३७ मिनेट मात्र। उनले १९८ शब्द प्रति मिनेट बोले, जबकि ह्यारिसले १६०। उनले ५४ पटक आफ्नो पालो लिए, जबकि ह्यारिसले मात्र २९ पटक। तर लिबरम्यानले अन्य बहसहरूमा जस्तै ह्यारिसको शब्दावली अझ विविध रहेको पत्ता लगाए। ह्यारिसले १,००० फरक शब्द प्रयोग गर्न करिब ४,००० शब्द बोलीन्, जबकि ट्रम्पले त्यस्तै गर्न ६,००० शब्द बोले।

दोस्रो, लिबरम्यानले ‘वेटेड लग–अड्स रेसियो’ विश्लेषण गरेका छन्, जसले हरेक वक्ताले कुन शब्दहरू सबैभन्दा फरक तरिकाले प्रयोग गरे भनेर मापन गर्यो। ट्रम्पको सबैभन्दा विशिष्ट शब्द ‘तिनीहरू’ (दे) थियो। उनले बारम्बार ह्यारिसलाई जो बाइडेनसँग जोड्न खोजे। उनले ‘तिनीहरू’ शब्द ‘ह्यारिसले’ भन्दा लगभग दोब्बर प्रयोग गरे। उनले आप्रवासीहरूलाई पनि लक्षित गर्दा ‘तिनीहरू आएका छन् र जागिर लिइरहेका छन्‘ तिनीहरूले शहरहरू ओगटिरहेका छन्।’ उनले हाइटीका आप्रवासीहरूको सम्बन्धमा तथ्यबिहीन कथा पनि पुनः दोहोर्याएः ‘तिनीहरू कुकुरहरू खाइरहेका छन्।’

ह्यारिसले ‘अमेरिका’ र ‘संयुक्त राज्य अमेरिकन’ शब्द बढी प्रयोग गरिन्। लिबरम्यानको गणना अनुसार ह्यारिसको सबैभन्दा विशिष्ट शब्द ‘काम(वर्क)’ थियो, र त्यसपछि परिवारहरू(फेमीली)’।

अन्तिम चार्टहरूले दुबै उम्मेदवारहरूको औसत पिचहरू र प्रत्येक वक्तव्यको क्रममा भएको भिन्नतालाई देखाउँछन् (जसले भावनात्मक उत्तेजनाको संकेत दिन सक्छ)। दुबै उम्मेदवारले तलको औसत पिच र कम भिन्नताबाट आफ्नो भनाई सुरु गरेका थिए, तर बहसको क्रममा उनीहरूले धेरै विविधता

देखाए। जब जनवरी ६, २०२१ मा क्यापिटल हमलाको क्रममा उनको व्यवहारप्रति कुनै पछुतो छ कि भनेर सोधियो, त्यतिबेला ट्रम्प अत्यधिक उत्साहित देखिए (पिचमा अत्यधिक भिन्नता देखियोविशेष गरी चार्टको दायाँ छेउमा एक उल्लेखनीय भिन्नता देख्न सकिन्छ। ह्यारिसको अन्तिम भनाई, उनले सुरु गरेको स्वरमा नै फर्कियो—धेरै तल र स्थिर—जसरी कुनै अभियोजनकर्ताले राम्रोसँग प्रमाणित गरेको मुद्दा बन्द गर्दा गर्छिन्। यसको विपरीत, ट्रम्पले आफ्नो अन्तिम वक्तव्यमा अपेक्षाकृत उत्साहित प्रस्तुति दिए, पिच र भिन्नता बढाउँदै। उनले “यी मानिसहरूले हाम्रो देशलाई के गरेका छन्” भन्ने निन्दा गर्दै भने, “उनीहरूले हाम्रो देशलाई बर्बाद गर्दैछन्, हाम्रो इतिहासकै सबैभन्दा खराब राष्ट्रपति र सबैभन्दा खराब उपराष्ट्रपति भएका छन्।” अर्को शब्दमा, ट्रम्पले अझै पनि कथा भन्नलाई परिवर्तन गर्न ऊर्जा हाल्न खोजेको व्यक्त गरिरहेका थिए—वा सम्भवतः उनी जान्दछन् कि यो रात उनको लागि उत्तम थिएन। ■

: इकोनोमिष्टबाट

सेप्टेम्बर ११, २०२४