काठमाडौं, ११ साउन ।  भदौको दोस्रो हप्ताबाट नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन हुँदैछ। अवको पार्टी नेतृत्वको दाबी दोस्रो पुस्ताका नेताहरुले गर्न थालेपछि नेपाली कांग्रेसको सभापति बन्ने योजनामा रहेका शीर्ष नेताहरुका लागि चुनौती थपिने भएको छ।

पार्टी उपसभापति विमलेन्द्र निधि, महामन्त्री शशांक कोइराला, प्रकाशमान सिंह, गोपालमान श्रेष्ठ, सुजाता कोइराला, कल्याण गुरुङ लगायतले सभापति पदमा प्रतिस्पर्धा गर्ने दाबी गर्नुभएको छ । सभापति दाबी गर्ने यी कांग्रेसका दोस्रो तथा तेस्रो पुस्ताका नेताहरु हुनुहुन्छ । विमलेन्द्र, शशांक, प्रकाशमान र सुजाता कांग्रेसका शीर्ष नेताहरुका सन्तान पनि हुन्। सभापतिमा दोहोरिने योजनामा रहेका शेरबहादुर देउवा, एक पटक सभापति बन्ने धोको पालेका रामचन्द्र पौडेल र कृष्ण सिटौलालाई युवाहरुको उम्मेदवारी घोषणाले चुनौती थपिएको नेताहरुको बुझाइ छ। केन्द्रीय सदस्य चन्द्र भण्डारीले दोस्रो तथा तेस्रो तहका नेताले १४औं महाधिवेशनबाट दोस्रो तहकै नेतालाई सभापति बनाउन निर्णायक भूमिका खेल्ने दावी गर्दै आउनुभएको छ । ‘हाम्रो पार्टीको दोस्रो पुस्ता पार्टीलाई विश्वको बदलिँदो परिस्थितिअनुसार अघि बढाउन लागेको छ,’ भण्डारीले भन्नुभयो, ‘यो कसैलाई दबाब वा धम्की दिनका लागि होइन, स्मार्ट फोनसँगै हुर्किएको स्मार्ट पुस्ता अनुसारको नेतृत्वका लागि हो।’

कांग्रेसको १३औँ महाधिवेशनमा ८५ सदस्यीय केन्द्रीय समिति निर्वाचित भएको थियो। अहिले आमन्त्रितसहित १ सय २५ केन्द्रीय सदस्य छन्।पछि मधेसी जनाधिकार फोरम लोकतान्त्रिकबाट विजय गच्छदार र राप्रपाबाट सुनिलबाबु थापा नेतृत्वका समूहलाई पार्टीमा एकीकृत गर्दा केन्द्रीय समितिको संख्या ह्वात्तै बढेको हो। कांग्रेसका नेता मिनेन्द्र रिजालका अनुसार पार्टीको नयाँ विधानमा १ सय ६७ सदस्यीय केन्द्रीय समितिको व्यवस्था गरिएको छ।

पार्टीभित्र केही युवा नेताहरुले देउवासहित सभापतिमा दाबी गरेका सबै नेताहरुसँग एक चरण छलफल गरिसकेका छन्। देउवालाई उनीहरुले अहिलेको चुनौतीको सामना गर्न उमेरले पनि साथ नदिने भन्दै विश्राम लिन सुझाव दिएको काँग्रेसका एक नेताले बताउनुभयो । दोस्रो तहबाट सभापति बन्ने गरी हामी युवाहरु एकै ठाउँमा उभिएको पनि युवा नेताहरुले बताउदै आउनुभएको छ । असार ७ गते ९ जना युवा नेताले उपसभापति विमलेन्द्र निधिसंग भेटवार्ता गर्नुभएको थियो । चन्द्र भण्डारी, गगन थापा, धनबहादुर गुरुङ लगायतका नेताले बत्तीसपुतलीस्थित अनुपम फुडल्यान्डमा निधिलाई भेटेर महाधिवेशनमा दोस्रो तहका नेतालाई जिताउनु पर्ने बताएका थिए । शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा आगामी आमचुनाव पनि नजितिने र पार्टी बलियो पनि नहुने भएकोले दोस्रो तहका नेताहरु अघि बढ्नुपर्ने सुझाव दिएको एक नेताले बताउनुभयो । कांग्रेसमा गगन थापा, प्रदीप पौडेल लगायतका नेताहरुको जिल्ला तहसम्म राम्रो पहुँच भएकोले निधि पनि उनीहरुसँग पावर सेयरिङको समझदारी गरेर सभापतिको उम्मेदवार बन्ने निष्कर्षमा पुगेको उहाँनिकट नेताहरु बताउँछन्। असार ७ गते महामन्त्री शशांक कोइराला, नेता प्रकाशमान सिंहसँग बानेश्वरस्थित आफ्नै निवासमा लञ्च मिटिङ गर्नुभयो ।दुई घण्टासम्म भएको छलफल पार्टीको महाधिवेशनकै सेरोफेरोमा केन्द्रित भएर छलफल भएको बताइएको छ। अहिलेसम्म निधिको पक्षमा प्रदीप गिरि, आनन्द ढुङ्गाना, गोविन्द भट्टराई, फर्मुल्लाह मन्सुर, उमाकान्त चौधरी, चिनकाजी श्रेष्ठ र चित्रलेखा यादव लगायतका नेताहरु खुलेको बताइएको छ। ‘अहिले नै खुलेर लाग्दा पार्टी सभापति देउवालाई अप्ठेरो पर्ला भनेर पनि धेरै नेताहरुले मुख खोलेर भन्न नसकेको नेताहरुले बताउदै आएका छन् । धेरै युवा नेताले निधिलाई सहयोग गर्ने भनी अहिलेदेखि नै भित्री रुपमा आश्वासन दिएको ती नेताको दाबी छ।

यतिवेला १३औं महाधिवेशनमा सभापति देउवासँग पराजित भएका पौडेल १४औं महाधिवेशनमा पनि सभापतिका प्रमुख दाबेदार हुनुहुन्छ । अघिल्लो पटक नै देउवासँग लडेका उहा यस पटक आफ्नो पक्षमा थप बलियो माहोल बनाएर सभापति उठ्ने योजनामा रहनुभएको छ । तर, केही दिनदेखि सभापतिमा धेरैले दाबी गर्न थालेपछि उनको चुनौती थपिएको देखिन्छ। सभापति बन्न पौडेलले कोइराला परिवारका नेताहरुलाई एकजुट बनाएर उनीहरुको साथ लिनैपर्ने नेताहरुको भनाइ छ। त्यसो गर्न सकेको अवस्थामा रामचन्द्रलाई सभापति बन्ने बलियो आधार बन्छ,’ पौडेलनिकट एक नेताले भने, ‘तर, शेखर र शशांकले पनि दाबी गरेकाले उहाँलाई कठिनाइ हुनसक्छ।’ अहिलेका प्रमुख नेताहरुमध्ये पार्टी संगठनमा कुनै पनि नेताको एक्लै वर्चश्व छैन। तर, सबैको एक्लाएक्लै पकडका आधारमा हेर्दा चाहिँ देउवा नै तुलनात्मक रुपमा सबैभन्दा बलिया छन्। धेरै उम्मेदवार भएमा त्यसको फाइदा देउवालाई पुग्नसक्छ।

निधि पनि सभापतिका लागि प्रतिष्पर्धाबाट पछि हट्ने सम्भावना कम रहेको उहाँनिकट नेताहरु बताउँछन्। देउवानिकट नै रहेका निधिले सभापतिमा दाबी गरे देउवाको केही मत काटिन्छ। लामो समय देउवाको विश्वासपात्र भएर काम गरेका निधिले अहिलेसम्म छुट्टै समूह बनाएर त्यसको अभ्यास भने गर्नुभएको छैन ।

‘अहिले समूह भनेकै शेरबहादुर देउवा नै हो। निधिका प्रेस संयोजक रामजी दाहालले भन्नुभयो ‘अघिल्लो महाधिवेशनमै देउवाले आउने महाधिवेशनमा सहयोग गर्छु भन्नुभएको थियो। त्यही कारण यो महाधिवेशनमा निधिले सभापतिमा उम्मेदवारी दिनुहुन्छ।’ महामन्त्री शशांक कोइराला र कोइराला परिवारका अर्का प्रभावशाली नेता शेखर कोइरालाले सभापतिमा गम्भीर तयारीका साथ दाबी प्रस्तुत गर्न लागेको बताइएको छ। त्यसो त नयाँ पुस्ताका गगन थापा र कल्याण गुरुङले पनि सभापतिमा दाबी गरेका छन्। गगनले ७० पुगेका नेताहरुले विश्राम लिनुपर्ने, पार्टीमा बयोवृद्ध नेताहरुको पकड रहने संरचनाको अन्त्य हुनुपर्ने प्रस्ताव राख्नुभएको छ । प्रतिस्पर्धाको मुडमा रहेका नेताहरुका लागि महाधिवेशन प्रतिनिधि कसरी चयन भएर आउँछन् भन्ने कुरा धेरै महत्वपूर्ण हुनेछ। देशभरबाट निर्वाचित भई आएका प्रतिनिधिहरुको गहन अध्ययन गरेपछि नेताहरुले आफ्नो अन्तिम योजना तय गर्नेछन्।