काठमाडौं, ११ असार । सरकारले ‘विज्ञापन नियमन गर्ने सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक’ मार्फत विज्ञापनरहित (क्लिन फिड) को व्यवस्था ल्याउन लागेपछि यसको पक्ष विपक्षमा छलफलहरु शुरु भएका छन् । केवल टेलिभिजन वितरक बाहेकका सबैजसोले क्लिन फिड लागु हुनैपर्ने माग गरेका छन् । क्लिन फिडले नेपाली राष्ट्रियतालाई समेत बलियो बनाउनुका साथै नेपाली मिडिया उद्योगलाई आर्थिक रुपले सम्पन्न बनाउने निश्चित छ ।
सरकारले ‘विज्ञापन नियमन गर्ने सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक’ संसदमा दर्ता गरेपछि यसको पक्ष विपक्षमा सरोकारवालाहरु विभक्त भएका छन् । खासगरी विधेयकमा नेपालमा प्रसारण हुने विदेशी टेलिभिजन च्यानलले विज्ञापनरहित(क्लिन फिड) प्रसारण गर्नुपर्ने व्यवस्था विधेयकमा गरिएको छ । विधेयक पास भए पछि सरकारले राजपत्रमा सूचना प्रकाशित गरी उक्त व्यवस्था लागु हुने मिति तय हुनेछ र सोही समयदेखि विदेशी टेलिभिजन च्यानलहरु क्लिन फिड प्रसारण हुनेछन् ।
विदेशी विज्ञापन नेपालका सञ्चार माध्यमले डबिङ गरी प्रशारण गर्न समेत विधेयकको व्यवस्थाले रोक लगाउने छ । उक्त व्यवस्था विरुद्ध कसुर गर्ने गराउनेलाई पाँच लाख जरिवानाको प्रस्ताव समेत विधेयकमा गरिएको छ । नेपालका केवल टिभी सेवा प्रदायकहरु बाहेक अरु सबैले क्लिन फिड लागू गर्नुपर्छ भन्ने माग गरिरहेका छन् । नेपालमा निर्वाध र निशुल्क भारतीय विज्ञापन प्रसारण गर्दै आएको भारतीय ब्रोडकास्टिङ कर्पोरेसनकालागि त टाउको दुख्ने नै भयो । नेपाली विज्ञापन बजार कब्जा गर्दै आएका भारतीय विज्ञापनहरु नबज्नेभएपछि यो विधेयकलाई टेलिभिजन प्रयदायकहरुले विरोध गरेका छन् । तर, विधेयक पास भै क्लिन फिड जसरी पनि लागु हुनुपर्ने माग सबत्र उठिरहेको छ ।
अघिल्लो पटक केपी शर्मा ओली प्रधानमन्त्री तथा शेरधन राई सञ्चार मन्त्री भएको बेला ०७२ माघ २० गते सूचना तथा सञ्चारसम्बन्धी उच्चस्तरीय समिति बनेको थियो । यो समितिले आम सञ्चार नीति–२०७३ लागु तयार पारेको थियो । यही नीतिले (क्लिन फिड)को परिकल्पना गरेको थियो । ७ साउन ०७३ को मन्त्रिपरिषद् बैठकले विदेशी च्यानलबाट निर्बाध रूपमा भइरहेको विज्ञापन प्रसारणमा रोक लगाउने भन्दै विज्ञापनरहित (क्लिन फिड) नीति २०७३ जारी गरेको थियो ।
सरकारको क्लिन फिडसम्बन्धी व्यवस्थाले विदेशी च्यानलको प्रसारण बन्द गर्ने होइन, त्यस्ता च्यानलमा रहेका विज्ञापन हटाएर मात्रै नेपालमा प्रसारण गर्ने भनिएको हो । तर केवल टेलिभिजन बितरकहरुले भने च्यानल नै बन्द हुन लागेको भन्दै यतिबेला भ्रम छरिरहेका छन् । भारतीय ब्रोडकास्टिङ कर्पोरेसनहरुले नेपालमा क्लिन फिड दिन तयार नभएकोले लागु गर्न नसकिने केबल टेलिभिजन वितरकहरुको भनाइ छ ।
तर, सवाल उठ्छ के नेपाली टेलिभिजन उपभोक्ता भारतीय टिभी हेर्नैका लागि जन्मिएका हुन् ? दुनियाका अरु देशमा भारतीय टीभी नहेरे हुने, नेपालमा हेर्न पर्ने बाध्यता के छ ? यसको जवाफ वितरकहरुले दिन सकेका छैनन् । उल्टै सोमबार दिउँसो ३ बजेदेखि मंगलबार दिउँसो ३ बजेसम्म बिदेशी च्यानल बन्द गरेर उपभोक्ताको अधिकारमाथि खेलवाड गरेका छन् । सरकारले यसरी नै च्यानल बन्द गर्छ भनेर देखाउने दुष्प्रचार बाहेक वितरकहरुको आन्दोलनमा अरु खास तथ्य देखिएको छैन । सत्य त यो हो कि, क्लिन फिडको व्यवस्था हुनु भनेको नेपाली मिडिया उद्योगको विकास मात्र होइन देशको राष्ट्रिय हितको निम्ति पनि राम्रो हो । उपभोक्तासँग चर्को रकम उठाएर आफुखुशी च्यानल बन्द गर्नु केवल वितरकले गैरकानुनी काम गरेका छन् ।
क्लिनफिड लागू भए नेपाली विज्ञापन बजारले गुमाइरहेको ठूलो धनराशी समेत जोगाउने छ । क्लिनफिड लागू भए विज्ञापन बनाउन स्वदेशकै साधन स्रोत प्रयोग हुन्छ । धेरैले रोजगारी पाउनेछन् । मिडिया हाउसले विज्ञापन पाउनेछन् । जसले नेपाली मिडिया उद्योगको बिकासमा सघाउ पुराउनेछ । क्लिन फिडको व्यवस्थाले नेपाली मिडियाको गुणस्तर बढाउने, आफ्नो रुची अनुसार हुने र ब्यापार बढ्ने बताउंछन् मिडिया संचालक र विज्ञापन एजेन्सीहरु ।
दर्शकले टिभी कन्टेन्टबाहेक विज्ञापन हेर्नुपर्ने बाध्यता नरहने क्लिन फिडको व्यवस्थाले आर्थिक रुपमा नेपाली मिडियालाई सम्पन्न त बनाउँछ नै राष्ट्रिय सुरक्षा, अखण्डता र एकतालाई नि मजबुद बनाउने छ । तसर्थ, क्लिन फिडको व्यवस्था लागु गर्न ढिला गर्नु हुँदैन ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्