काठमाडौं २ कात्तिक (विभिन्न एजेन्सी) : इस्रायली सेनाले हमासका नेता बुधबार मारिएको पुष्टि गरेको छ। इस्रायलका प्रधानमन्त्री बेंजामिन नेतान्याहु ले अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनलाई निवार मारिएको जानकारी दिंदै “बंधकहरूलाई मुक्त गर्न” सम्झौता अगाडि बढाउने विषयमा छलफल गर्ने उपयुक्त समय आएको बताएको न्यूयोर्क टाइम्सले उल्लेख गरेको छ ।

याह्या सिनवार गाजामा युद्ध सुरु भएदेखि नै इस्रायलको नम्बर १ लक्ष्य रहँदै आएको थिए। यो बंधकहरूको विषयमा महत्त्वपूर्ण र समय–संवेदनशील विकास हो। हामी इस्रायली सरकार र अमेरिकी प्रशासनलाई छिटो कदम चाल्न र बंधकहरूसँग सम्झौतामा पुग्न जुनसुकै आवश्यक कार्य गर्न आग्रह गर्छौं इजरायली सेनाले भनेको छ ।

इस्रायली सेनाले बिहीबार पुष्टि गरेअनुसार याह्या सिनवार, शक्तिशाली र कठिनाईसाथ भेटिने लडाकु नेता, जो युद्ध सुरु भएदेखि नै इस्रायलको नम्बर १ लक्ष्य थियो, उनी युद्धमा मारिएका छन्।

सिनवारलाई इस्रायलमा अक्टोबर ७ को क्रूर आक्रमणको योजनाकार मानिएको थियो, जसका कारण १३ महिनादेखि घोषित युद्ध जारी छ । युद्धका कारण गाजा पट्टी मानवीय संकटमा धकेलिएको छ । यो युद्ध हाल लेबननको लडाइँ समेत सामेल हुने गरी व्यापक संघर्षमा परिणत भएको छ।

बुधबार गाजामा हमासका बलहरूसँग भएको भिडन्तपछि, इस्रायली सैनिकहरूले सिनवारको जस्तो देखिने एउटा शव फेला पारेका थिए। यो मामिलासँग परिचित एक इस्रायली अधिकारीका अनुसार उनको डीएनए परीक्षण गरेर उनी मारिउको पहिचान भएको इजरायली मिडियाले लेखेका छन्। इस्रायली प्रहरीले सिनवारको दाँतको रेकर्ड र फिंगरप्रिन्ट पनि पहिचानका लागि प्रयोग गरिएको बताए । हमासले सिनवारको मृत्यु बारे तत्काल कुनै प्रतिक्रिया दिएको थिएन।

गत अक्टोबरमा हमासका सीमा–पार छापामारीहरूको प्रतिशोधमा गाजामा आक्रमण सुरु गरेपछि,इस्रायली अधिकारीहरूले आफ्नो लक्ष्य हमाश समूहको नाश गर्नु रहेको बताएका थिए।

तर सिनवार आफैँ सबैभन्दा ठूलो लक्ष्य बनेका थिए। गत वर्षभरि उनी गाजाको भग्नावशेषमा लुक्दै भए पनि हमासका सैन्य गतिविधिहरूको निरीक्षण गरिरहेको विश्वास गरिएको थियो।

इस्रायलको सैन्य र गुप्तचर सेवाहरू, अमेरिकाको सहयोगमा, सिनवारको खोजीमा विशाल स्रोतहरू खर्च गरिएको टाइम्सले उल्लेख गरेको छ । अन्ततः, दक्षिण गाजामा एक अपरेसनका क्रममा एक प्रशिक्षार्थी दस्ताका कमाण्डरहरूले उनलाई अप्रत्याशित रूपमा भेटेका थिए, चार इस्रायली सुरक्षा अधिकारीहरूका अनुसार, जो मुद्दाको संवेदनशीलताको कारण नाम खुलाउन चाहँदैनन्।

इस्रायली प्रधानमन्त्री बेंजामिन नेतान्याहु ले आफ्नो विज्ञप्तिमा हमासविरुद्ध पूर्ण विजयको घोषणा नगरे पनि गाजामा रहेका बाँकी बंधकहरूलाई मुक्त गराउने वाचा गरेका छन्। उनले बंधकहरू राख्नेहरूसँग आफ्नो हतियार राखेर बंधकहरू फिर्ता गर्नका लागि जीवन बचाउने प्रस्ताव गरेको टाइम्सले उल्लेख गरेको छ।

टाइम्सका अनुसार उनको मृत्युले हमासलाई इस्रायली मागहरू स्वीकार्न प्रेरित गर्न सक्छ, र यसले इस्रायललाई सैनिक सफलताको भावना दिनेछ जसले नेतान्याहु सरकारलाई वार्तामा लचिलो बनाउने सम्भावना पनि राख्छ। महीनौंको वार्तामा हमास र इस्रायली सरकार महत्त्वपूर्ण मुद्दाहरूमा टाढै रहेका छन्।

सिनवारको मृत्युले गाजा पट्टीलाई मानवीय संकटमा धकेल्ने यस संघर्षको अन्त्यको आशा जगाउँछ, जसले हजारौं गाजावासीलाई मृत्यु र धेरैलाई संकटमा पारेको छ।

शवको पहिचानः इस्रायली अधिकारीहरूले प्रारम्भमा सिनवारको दाँतको रेकर्ड र फिंगरप्रिन्ट दर्तासँग मिलाएका थिए, इस्रायली प्रहरीले एक विज्ञप्तिमा भनेको छ । मुद्दासँग परिचित एक इस्रायली अधिकारीका अनुसार, उनको डीएनए परीक्षण गरेर पहिचान गरिएको थियो।

इस्रायली सेनाले बिहीबार रफाहको एउटा भवनमा ड्रोन प्रवेश गरेको देखाउने भिडियो सार्वजनिक गरेको छ, जहाँ भिडियोले याह्या सिनवार भनेर पहिचान गरेको एक व्यक्ति कुर्सीमा बसेको देखिन्छ। इस्रायली सेनाले यो भिडियोले सिनवारलाई ‘उनको समाप्तिको केही क्षण अघि’ देखाएको बताएको छ।

भिडियो सम्पादित गरिएको भए पनि, धूलोले छोपिएका ती व्यक्तिले करिब २० सेकेन्डसम्म ड्रोनलाई हेरेको र त्यसपछि सम्भवतः एउटा लठ्ठीजस्तो वस्तु ड्रोनतिर फ्याँकेको देखिन्छ। द टाइम्सले ती व्यक्तिको पहिचान स्वतन्त्र रूपमा पुष्टि गर्न सकेन।

इस्रायलमा प्रतिक्रियाः गाजामा रहेका बाँकी दर्जनौं बंधकहरूको परिवारका लागि, सिनवारको मृत्युले सन्तोषको क्षण ल्यायो भने पनि बंधकहरूको भविष्यको बारेमा चिन्ता थपिएको छ।

हमास नेतृत्वः सिनवारको मृत्युले उग्र संगठनको नेतृत्वलाई ठूलो धक्का दिएको छ।

हमासका नेताहरु अब को को बाँकी रहे ?

हमासको अन्य प्रमुख नेतृत्व
सिनवारले इरानमा इजरायली गुप्तचरले हत्या गरेका इस्माइल हनियाको ठाउं लिएका थिए ।

खालेद मेस्साल, हमासका पूर्व राजनीतिक प्रमुख खालेद मेस्साल, जसको जन्म पश्चिम किनारमा रहेको रामल्लाह नजिकै भएको थियो, १९९६ मा हमासको राजनीतिक कार्यालयको नेता बनेका थिए र निर्वासनमा बसेर समूहलाई नेतृत्व दिए। उनले आफ्नो करियरमा कुवेत, जोर्डन, कतार र सिरियामा बसेर काम गरेका थिए। २०१७ मा उनले पोलिटव्युरो प्रमुखको पदबाट राजीनामा दिएपछि उनलाई इस्माइल हनियाहले प्रतिस्थापन गरेका थिए ।

खालिल अल–हय्या, गाजामा हमासका उपनेता अल–हय्या, हाल कतारमा निर्वासनमा रहेका छन्, दशकौँदेखि हमासका उनी एक उपल्लोस्तरका अधिकारी हुन् र सिनवारका उपनेता हुन्। २००७ मा उनको घरमा भएको इस्रायली हवाई हमलामा उनको सवै परिवार मारिए पनि उनी त्यहां नभएका कारण बांच्न सफल भएका थिए ।

मौसा अबु मर्जुक, हमासको शीर्ष पोलिट ब्यूरोका सदस्य, अबु मर्जुक हमासका संस्थापक सदस्य हुन्। उनले संयुक्त अरब इमिरेट्सबाट हमास गठन गर्ने काममा सहयोग गरेका थिए। उनले आफ्नो राजनीतिक करियरमा विभिन्न इस्लामी संस्थाहरूको स्थापना गरेका थिए र १९९६ मा उनलाई आतंकवादको आरोपमा संयुक्त राज्य अमेरिकाले जोर्डन निर्वासित गरेको थियो।

मुहम्मद दीफ, हमासको सैन्य कमाण्डरः मुहम्मद दीफ, जो इस्रायलको शीर्ष लक्ष्यहरूमध्ये एक हुन्, २००२ मा हमासको सैन्य शाखा कासाम ब्रिगेड्सका नेता बनेका थिए।

उनले १९९६ मा गरिएको आत्मघाती बम आक्रमणसहित थुप्रै आक्रमणहरूको योजना बनाएका थिए। जुलाईमा, इस्रायली सेनाले गाजामा हमला गरी उनलाई मार्ने प्रयास गरे पनि यसको पुष्टि हुन सकेको छैन।