काठमाडौं, १७ पुस । निर्वाचन आयोग र एमालेबीच बढ्दो द्वन्द्व, विवादको चुरो यस्तो छ
प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको नतिजा घोषणालाई लिएर नेकपा एमाले र निर्वाचन आयोगबीच विबाद देखिएको छ । राष्ट्रिय सभाको निर्वाचन अगावै प्रतिनिधि सभाको नतिजा घोषणा नगर्ने आयोगको भनाइलाई लिएर एमालेका नेताहरुले सार्वजनिक रुपमा अभिव्यक्ति दिएपछि विबादले जरो गाडेको हो ।

यससंगै आयोगका पदाधिकारी र एमालेका नेताहरुबीच सार्वजानिक रुपमै एक अर्काप्रति आक्रामक टिका टिप्पणी शुरु भएको छ । निर्वाचन आयुक्त डा।अयोधी प्रसाद यादवले प्रतिनिधीसभा निर्वाचनको समानुपातिक तर्फको नतिजा लुकाएको भन्ने एमाले नेताहरुको अरोपको खण्डन गर्दै कानुनी प्रक्रिया केके छ भनेर नजानेकाले एमालेका नेताहरुले त्यस्तो आरोप लगाएको आइतबार एक कार्यक्रम माझ टिप्पणी गरेका छन् ।

यता एमालेका नेता एवंम् पूर्व सभामुख सुवास नेम्वाङले प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन सम्पन्न भएको एक महिना पुग्न लाग्दा पनि आयोगले समानुपातिकतर्फको नतिजा लुकाएर राखेको आरोप लगाएका थिए ।

उनले झापाको दमकमा आयोजित एक कार्यक्रममा भने,‘आयोगको कामकारबाहीप्रति शंका जन्मिएको छ, त्यसमा आयोग गम्भीर बनोस् । राष्ट्रियसभाको निर्वाचन गराएर मात्र नयाँ सरकार बन्न सक्ने तर्क गर्न खोज्नु जनमतको भावना विपरीत हुन्छ । नयाँ सरकार निर्माण गर्न राष्ट्रियसभाले असर गर्दैन ।’

के हो त विवादको चुरो ?

नेकपा एमालेका नेताहरुले राष्ट्रिय सभा नभएपनि सरकार गठन गर्न मिल्ने तर्क गरिरहेका छन् । निर्वाचन आयोग भने संविधानममा भएको व्यबस्था अनुसार राष्ट्रिय सभाको निर्वाचन भएपछि मात्र प्रतिनिधि सभाको सम्पूर्ण नतिजा सार्वजनिक गर्न मिल्ने बताउँदै आएको छ ।
नेपाली कांग्रेसका नेताहरु पनि राष्ट्रिय सभाको चुनाव भएपछि मात्र प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले राजीनामा गर्ने बताउँदै आएका छन् । निर्वाचन आयोगले माघ २५ गतेका लागि राष्ट्रिय सभा निर्वाचन गर्न प्रस्ताव गरेको समाचारहरु सार्वजनिक भएका छन् ।

आयोगले राष्ट्रिय सभा चुनावका लागि केही दिन पहिले दल दर्ता गर्न आग्रह गरेको थियो ।
आयोगले भनेजस्तै राष्ट्रिय सभाको चुनाव गरेर प्रतिनिधि सभाको नतिजा सार्वजनिक गर्दा नयाँ सरकार गठन नयाँ वर्षमा धकिलिने एमालेको विश्लेषण छ । सरकार गठनमा ढिलाइ हुँदा वामपन्थी गठबन्धन भाड्न चलखेल हुने एमाले–माओवादी नेताहरुको चिन्ता छ ।

लामो समय राष्ट्रपति कार्यालयमा अड्किएको राष्ट्रिय सभा निर्वाचन सम्बन्धी अध्यादेश पास भएपनि राजनीतिक दल र संविधानविद्हरुबीचको राय भने बाझिएको छ । प्रधानमन्त्रीको नियुक्ति राष्ट्रियसभाको निर्वाचनपछि कि त्यसअघि नै भन्ने विवाद देखिएको छ ।

संविधानको धारा ८४ को उपधारा ८ मा ‘संघीय संसदमा प्रतिनिधित्व गर्ने राजनीतिक दलबाट निर्वाचित कुल सदस्य संख्याको कम्तिमा एक तिहाई सदस्य महिला हुनुपर्नेछ’ भनिएको छ ।
यसरी निर्वाचित गर्दा उपधारा १ को खण्ड क र धारा ८६ को उपधारा २ को खण्ड क बमोजिम निर्वाचित सदस्यहरु मध्ये कुनै एक दलको एक तिहाई महिला सदस्य निर्वाचित हुन नसकेमा त्यस्तो दलले उपधारा १ को खण्ड खबमोजिम सदस्य निर्वाचित गर्दा आफ्नो दलबाट संघीय सदस्यमा निर्वाचित हुने कुल सदस्यको एक कम्तिमा एक तिहाई महिला सदस्य हुने गरी निर्वाचिचत गर्नुपर्नेछ’ भन्ने व्यवस्था संविधानमा गरिएको छ ।

निर्वाचनबाट पहिलो दल बनेको नेकपा एमालेले नयाँ प्रधानमन्त्री चयनका लागि राष्ट्रियसभा आवश्यक नभएको तर्क गरेको छ ।

‘निर्वाचन भइसकेपछि निर्वाचनको परिणाम तुरुन्तै ल्याउने र त्यस बमोजिमको परिणमलाई निश्कर्षमा पुराउने सरकारको प्रक्रिया हो । तर सरकार अचम्मसँग बसेको छ । निर्वाचन परिणाम आइसक्यो जित्नेहरुलाई बधाइ सम्मपनि दिदैन सरकार’ नेकपा एमालेका नेता सुवासचन्द्र नेम्वाङले लोकान्तरसँग भने, ‘अध्यादेश प्रमाणिकरण भएपनि नभएपनि सरकार निर्माणको प्रक्रिया रोक्न मिल्दैनथ्यो । अब प्रमाणिकरण भइसकेपछि अब त झन् रोक्न मिल्दै मिल्दैन ।’

त्यस्तै कानूनविद खिमलाल देबकोटाले पनि संविधान अनुसार नयाँ प्रधानमन्त्री चयनका लागि राष्ट्रिय सभाको निर्वाचन आवश्यक नभएको तर्क गरेकाछन् ।

निर्वाचनको नतिजा सार्वजनिक गर्न एमाले–माओवादीले सृजना गरेको दवावपछि आयोगले तत्काल मतपरिणम सार्वजनिक गर्ला कि राष्ट्रिय सभाको चुनाव पछि मात्र प्रतिनिधि सभाको नतिजा सार्वजनिक होला ? पूर्ववत निर्णयमा आयोगले अडान कायम राख्यो भने नयाँ सरकार गठनका लागि कम्तिमा पनि अरु डेढ महिना कुर्नु पर्नेछ ।

आज ३ बजे आयोग जादैँ शिर्ष नेता

प्रतिनिधिसभातर्फको समानुपातिक सांसद सिफारिस गर्न तथा नयाँ सरकार गठन गर्न नमिल्ने तर्क गर्दै आएको आयोगलाई ध्यानाकर्षण गराउनको लागि आज बामगठबन्धनको उच्चस्तरीय संयुक्त टोली निर्वाचन आयोग जादैछ ।

आज दिउँसो ३ बजे निर्वाचन आयोग पुगेर एमाले र माओवादी केन्द्रसहित उच्चस्तरीय संयुक्त प्रतिनिधि मण्डलले प्रमुख निर्वाचन आयुक्त र आयुक्तहरुसंग छलफल
गर्ने एमालेका सचिव कृष्णगोपाल श्रेष्ठले बताएका छन् ।

अनलाईनको सहयोगमा