काठमाडौं २७ चैत । एशियाभरका शेयर बजारहरूमा बुधबार बिहानैदेखि ठूलो गिरावट देखिएको छ। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले लगाएका नयाँ र कठोर भन्सार शुल्कहरू बुधबार मध्यरातपछि लागू भएका छन्। यी शुल्कहरूले अमेरिकाका लगभग सबै सहयोगी मुलुकहरूलाई प्रभावित पारेका छन् । राष्ट्रपति ट्रम्पले चिनियाँ सामानहरूमाथि १०४ प्रतिशतभन्दा बढी आयात कर लगाइएका छन् । ट्रम्पको ट्यारिफ नीतिले एशियाली क्षेत्रका सरकारहरूलाई शुल्क घटाउन वार्ताको लागि दौडधुप गर्न बाध्य बनाएको छ।

चीनले आफ्नै प्रतिशुल्कहरू लगाएर जवाफ दिएको छ भने दक्षिण कोरिया र जापानले वाशिङ्टनमा आफ्ना वार्ताकारहरू पठाएका छन्। अन्य देशहरूले पनि अमेरिकी निर्यातहरूलाई लक्षित गर्ने योजना बनाएका छन्, । यसखाले प्रतिद्धन्द्धीताले आर्थिक रूपमा हानिकारक व्यापार युद्ध र विश्वव्यापी मन्दीको डर बढाएको छ।

चीनको प्रतिक्रिया र रणनीति
चीनको केन्द्रीय बैंकले देशको मुद्रा रेनमिन्बीलाई १९ महिनाको सबैभन्दा तल्लो स्तरमा झारेर ट्रम्पको शुल्कविरुद्ध लड्ने संकेत गरेको छ । कमजोर मुद्राले चिनियाँ निर्यात सामानहरूलाई विश्वभरका उपभोक्ताहरूका लागि आकर्षक बनाउँछ। ग्वाङ्झाउका एक कारखाना मालिकले भनेअनुसार “अमेरिकीहरूले हाम्रा उत्पादनहरू चाहन्छन्, शुल्क भए पनि, तर अमेरिकामा उपभोक्ता विश्वास र समग्र खर्च घट्ने चिन्ता छ।” सामाजिक सञ्जाल वीबोमा बुधबार बिहान ट्रम्पको शुल्क सम्बन्धी पाँचवटा ह्यासट्याग शीर्ष १० मा थिए । ती मध्ये शीर्ष ह्यासट्याग थियोः “अमेरिका व्यापार युद्ध लड्दैछ र अण्डाको लागि भीख माग्दैछ।”

दक्षिण कोरिया र जापानको वार्ता प्रयास

दक्षिण कोरियाले आफ्ना प्रसिद्ध उत्पादनहरू—कार, स्मार्टफोन र घरेलु उपकरणहरू—माथि लगाइएको २६ प्रतिशत शुल्कको सामना गर्ने क्रममा अमेरिकासँग वार्तालाई छनोट गरेको छ । व्यापार मन्त्री चेओङ इन–क्यो वाशिङ्टन जाँदैछन् र उनले ट्रम्पको मागहरू पूरा गर्न सकिने संकेत दिएका छन्, । ट्रम्पको चाहनाअनुसार अमेरिकाबाट थप तरल प्राकृतिक ग्यास (एलएनजी) किन्ने वाध्यतालाई सिओलले स्वीकार्न सक्ने बताइएको छ । सरकारले संकटबाट पार पाउन अटोमोबाइल कम्पनीहरूलाई सस्तो ऋण र घरेलु सवारी खरिदमा कर छुटको व्यवस्था पनि गरिरहेको छ।

जापानले २४ प्रतिशत शुल्क (सवारी साधनमा २५ प्रतिशत सहित) को सामना गरिरहेको छ, उसले अलास्काको प्राकृतिक ग्यासमा ठूलो लगानीको प्रस्ताव गरेर शुल्क घटाउन खोज्दैछ। प्रधानमन्त्री शिगेरु इशिबाले आफ्ना नजिकका सहयोगी रियोसेई अकाजावालाई वार्ताको नेतृत्व गर्न खटाएका छन्। जापानसँग आफ्नै ऊर्जा स्रोतहरू कम भएकाले पहिलेदेखि नै अमेरिकी ग्यासको ठूलो आयातकर्ता हो।

ताइवान र अन्य प्रभावित मुलुकहरू

ताइवानको शेयर बजार यो वर्ष एशियामा सबैभन्दा खराब प्रदर्शन गर्ने बनेको छ, बुधबार करिब ५ प्रतिशतले घटेको छ। फक्सकन जस्ता कम्पनीहरू, जुन एप्पलको आईफोनको प्रमुख निर्माता हो, ग्लोबल टेक आपूर्ति श्रृंखलाको महत्त्वपूर्ण हिस्सा भएकाले ठूलो दबाबमा छन्। भियतनाम (४६ प्रतिशत शुल्क), थाइल्याण्ड (३६ प्रतिशत) र भारत (२७ प्रतिशत) पनि प्रभावित छन् ।

आर्थिक प्रभाव र बजार अस्थिरता
अमेरिकी तेलको मूल्य शुल्क लागू हुनुअघि ५७ डलर प्रति ब्यारेलभन्दा तल झरेको छ, जुन आर्थिक मन्दीले ऊर्जा माग घट्ने गहिरो चिन्ताको संकेत हो। एशियामा बुधबार बिहान ताइवान ६ प्रतिशतभन्दा बढी, जापान ४ प्रतिशत, दक्षिण कोरिया र हङकङ १.५ देखि २ प्रतिशतले घटेका छन् । मुख्यभूमि चीनमा भने शेयरहरू थोरै बढेका छन् । यसो हुनुका पछाडि सम्भवतः कमजोर मुद्राको प्रभाव हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ। अमेरिकी ट्रेजरी बन्डको प्रतिफल बढेको छ, जुन उच्च मुद्रास्फीति र सुस्त वृद्धिको अपेक्षालाई देखाएर अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्ट र ट्रम्पले चाहे विपरीत प्रतिक्रिया दिएका छन् ।

विश्वव्यापी व्यापारमा अनिश्चितता
धेरैजसो अमेरिकी शीर्ष व्यापार साझेदारहरूले वार्ताबाट बाहिर निस्कने प्रयास गरिरहेका छन्, तर चीन र क्यानडाले मात्र प्रतिशुल्क लगाएका छन्। मेक्सिको र क्यानडाले युएसएमसीए व्यापार सम्झौताअन्तर्गतका सामानहरूमा २५ प्रतिशत शुल्कबाट अस्थायी राहत पाएका छन्। तर ट्रम्पको आक्रमण जारी छः मे २ बाट चीन र हङकङबाट आउने साना प्याकेजहरूमा पनि शुल्क लाग्ने चेतावनी दिइएको छ । त्यहाँबाट आउने सामानहरुमा पहिले छुट थियो।

नोमुरा सेक्युरिटीजले भनेको छ, “अमेरिका र चीनबीचको ‘चिकन खेल’ को पहिलो परीक्षा वित्तीय बजारमा हुनेछ।” यदि शेयर बजारहरू लगातार घटे भने, यो वाशिङ्टन र बेइजिङ दुवैको संकल्पको परीक्षा हुनेछ। एशियाली मुलुकहरू अहिले तत्काल आर्थिक अस्तित्व र ट्रम्पको अडान नरम बनाउन दीर्घकालीन कूटनीतिक प्रयासबीच सन्तुलन खोज्दै छन्।

अमेरिकी अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार आयोग, विभिन्न मिडिया रिपोर्टका आधारमा ।