जेडी भ्यान्सले युक्रेनी राष्ट्रपतिलाई जालमा पारे, जसले डोनाल्ड ट्रम्पको चापलुसी गर्न अस्वीकार गरे

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्की वाशिंगटन, डीसीको ह्वाइट हाउसको ओभल अफिसमा भेट्छन्। फोटोः गेटी इमेजेसे

फेब्रुअरी २८, २०२५ । वाशिंगटन, डीसी र किभ

जब भोलोदिमिर जेलेन्स्की फेब्रुअरी २८ मा ह्वाइट हाउस पुगे, अमेरिका–युक्रेन सम्बन्ध नाजुक र अनिश्चित थियो। युक्रेनी राष्ट्रपति त्यहाँबाट निस्कँदा यो सम्बन्ध चकनाचुर भयो। टेलिभिजन क्यामेराहरूको अगाडि डोनाल्ड ट्रम्प र उनका उपराष्ट्रपति जेडी भ्यान्सले युक्रेनी नेतामाथि कृतघ्न भएको र तेस्रो विश्वयुद्धको जोखिम निम्त्याएको भन्दै चर्को चर्को विवाद गरेपछि, जेलेन्स्की पहिलेभन्दा बढी संकटमा परेर घर फर्कनेछन्। शान्ति सम्झौताको आशा पहिलेभन्दा धेरै टाढा देखिन्छ।

यो सम्बन्धको भंग र ट्रम्पको दाबी छ ,युक्रेन शान्तिको लागि तयार छैन, अब उनको प्रशासनले युक्रेनलाई सैन्य र आर्थिक सहायता कटौती गर्न सक्ने जोखिम बढाउँछ, विशेष गरी जब रुसले युद्धभूमिमा पहल कायम राखेको छ। हालको इतिहासमा यति पूर्णरूपमा ध्वस्त(गतल) भएको कूटनीतिक क्षणको कल्पना गर्न गाह्रो छ।

“म कसैसँग संरेखित छैन। म संयुक्त राज्य अमेरिकासँग संरेखित छु,“ ट्रम्पले ओभल अफिसमा जेलेन्स्की, भ्यान्स र केही सहयोगीहरूसँग बसेर भने। अमेरिकी राष्ट्रपतिले अर्को प्रश्न लिन प्रस्ताव गरे, र भ्यान्सले बीचमा बोले। उनले सुझाव दिए, “अमेरिकालाई राम्रो देश बनाउने कुरा भनेको अमेरिकाले कूटनीतिमा संलग्न हुनु हो। त्यो नै राष्ट्रपति ट्रम्पले गरिरहनुभएको छ।“

यस बिन्दुमा जेलेन्स्कीले सायद ट्रम्पको चापलुसी र मनाउने बाटो रोज्न सक्थे, जुन ट्रम्पको ह्वाइट हाउसमा हालैका आगन्तुकहरू जस्तै फ्रान्सका इम्मानुएल म्याक्रोन र बेलायतका सर केयर स्टार्मरले रुचाएको कार्य थियो। तर, उनले सन् २०१४ देखिको द्वन्द्वको इतिहास सुनाए र भ्लादिमिर पुटिनले विगतका सम्झौताहरू तोडेको उल्लेख गरे। “जेडी, तपाईं कस्तो कूटनीतिबारे कुरा गर्दै हुनुहुन्छ?“ जेलेन्स्कीले अपूर्ण तर स्पष्ट व्यंग्यात्मक अंग्रेजीमा सोधे। यो कुराले भ्यान्सको मुख खोल्यो, जसले निस्सन्देह जेलेन्स्कीलाई आक्रमण र अपमान गर्न योजना बनाएका थिए।

जेलेन्स्की वाशिंगटनमा दुई मुख्य कार्यहरूका साथ गएका थिएः युक्रेनको युद्ध प्रयासलाई हतियारको निरन्तर प्रवाहले संरक्षण गर्न र दिगो शान्ति सम्झौताको आधार राख्न। युक्रेन ठीकै विश्वासमा थिएः पश्चिमी समर्थनमा विश्वसनीय सुरक्षा ग्यारेन्टीहरू बिना युद्धविराम एउटा जाल हो जसले रुसलाई पुनः हतियार बनाउन र युक्रेनलाई आन्तरिक रूपमा अस्थिर बनाउन अनुमति दिन्छ। जेलेन्स्कीले यही भनेः “हामी कहिल्यै केवल युद्धविराम स्वीकार गर्दैनौं।“ तर, अमेरिकी नेताहरूसँग यो छलफल गर्नु गलत समय थियो।

“मलाई लाग्छ कि तपाईं ओभल अफिसमा आएर यो कुरालाई अमेरिकी मिडियाको अगाडि बहस गर्न खोज्नु असम्मानजनक हो,“ उपराष्ट्रपतिले जवाफ फर्काए। उनले त्यसपछि युक्रेनलाई “जबरजस्ती सैनिकहरूलाई अग्रमोर्चामा पठाएको“ भन्दै आक्रमण गरे र जेलेन्स्कीले सोध्दा उनले युक्रेन भ्रमण गरेका छन् कि भन्दा उलने अन्य अन्तर्राष्ट्रिय नेताहरूको देश भ्रमणलाई “प्रचार यात्रा“ मात्र गराएको भन्दै खारेज गरे।

बैठकमा जानुअघि, दुई नेताहरूबीचको चिसो सम्बन्ध केही हदसम्म पग्लिएको आशा बढेको थियो। एक दिन अघि सर केयर स्टार्मरसँगको पत्रकार सम्मेलनमा, ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई तानाशाह भनेको कुरा अस्वीकार गरेका थिए । युक्रेनी नेता, बरु, “धेरै साहसी“ थिए, जसको लागि उनले “धेरै सम्मान“ राख्थे। संयुक्त खनिज शोषणको लागि लगभग हस्ताक्षर हुने सम्झौता थियो। वार्ता शुरू हुनुअघि, किभका एक युरोपेली अधिकारीले आशा व्यक्त गरेः “हामी चाहन्छौं कि उनीहरू मुस्कुराउँदै निस्किउन्,“ उनले भने।

भ्यान्स–जेलेन्स्की झगडाको दौरान, ट्रम्प शुरूमा लगभग निष्क्रिय(मौन) देखिन्थे, भ्यान्सको खराब प्रहरीको लागि राम्रो प्रहरीको भूमिकामा बसेजस्तै । त्यसपछि जेलेन्स्की धेरै टाढा गए। “युद्धको समयमा, सबैसँग समस्या हुन्छ,“ उनले दाबी गरे। “राम्रो समुद्र“ भएको अमेरिका अहिलेलाई सुरक्षित छ “तर तपाईंले भविष्यमा यो महसुस गर्नुहुनेछ।“

ट्रम्पलाई यो स्पष्ट रूपमा मन परेन। “हामीलाई के महसुस हुन्छ भनेर नभन,“ उनी गर्जे, जब शिखर बैठक विपत्तिमा पुग्यो। उनले थपे कि युक्रेन खराब अवस्थामा छ र “तेस्रो विश्वयुद्धसँग जुवा खेलिरहेको छ।“ उनले चेतावनी दिए “तपाईंले जे गरिरहनुभएको छ, यो, यो देशप्रति धेरै असम्मानजनक छ।“ भ्यान्सले सहयोग गर्न कुरा थपे, राष्ट्रपतिलाई सम्झाउँदै कि जेलेन्स्की गत वर्षको अभियानमा पेन्सिल्भेनियामा डेमोक्रेटहरूसँग देखिएका थिए, र आगन्तुकलाई आफ्ना सहयोगीहरूप्रति बढी कृतज्ञता देखाउन भन्दा ट्रम्पको रिस गहिरियो।

केही समयपछि ट्रम्प हन्टर बाइडन, पूर्व राष्ट्रपतिको छोराको बारेमा कुरा गर्न थाले, र बाराक ओबामाले घातक सहायता दिन अस्वीकार गर्दा आफूले युक्रेनलाई जाभेलिन प्रदान गरेको औंल्याए। राष्ट्रपतिले विलाप गरे, “यसरी व्यापार गर्न धेरै गाह्रो हुनेछ,“ र जेलेन्स्की र उनको देशलाई तुच्छ ठान्न जारी राखे।

फ्रान्सका राष्ट्रपति म्याक्रोनले फेब्रुअरी २४ मा वाशिंगटन भ्रमण गरेका थिए; सर केयरले २७ मा गरे । दुवै यात्रालाई युरोपमा सफलताको रूपमा हेरियोः प्रत्येक नेताले ट्रम्पलाई सुरक्षा ग्यारेन्टीको मुद्दामा दबाब दिए, र दुवै बैठक सकारात्मक नोटमा समाप्त भएका थिए । तर फेब्रुअरी २८ को विस्फोटले युरोपेली राजधानीहरूमा गहिरो चिन्ता उत्पन्न गरेको छ। पोल्याण्डका प्रधानमन्त्री डोनाल्ड टस्कले तुरुन्तै युक्रेनसँग एकताको सन्देश जारी गरेः “प्रिय ृजेलेन्स्कीे, प्रिय युक्रेनी मित्रहरू, तपाईं एक्लो हुनुहुन्न।“ लगभग हरेक महत्वपूर्ण युरोपेली नेताले पनि यस्तै गरे।

युरोपका नेताहरू मार्च २ मा लन्डनमा भेला हुँदैछन्, युद्धविराम पछि युक्रेनमा सम्भावित सैन्य तैनाथी र उच्च रक्षा खर्चको लागि कसरी भुक्तानी गर्ने भन्नेमा आफ्ना अडानहरू समन्वय गर्न—अब धेरै तत्कालता भएका वार्ताहरू । तर अमेरिका युक्रेनको युद्ध प्रयासको केन्द्रमा रहने कुरामा कुनै प्रश्न छैन। यद्यपि युरोपले सहायताको बहुमत प्रदान गर्छ, एक अनुमानमा ६०% अमेरिकाको ४०% को तुलनामा, युक्रेन अमेरिकी हवाई रक्षा अवरोधकहरू, साथै अमेरिकी हतियारहरूको लागि खुफिया र स्पेयर पाट्र्सको प्रवाहमा निर्भर छ।

यसैबीच, मस्कोमा शुद्ध आनन्द थियो। “अहंकारी सुँगुरले अन्ततः ओभल अफिसमा उचित थप्पड पायो,“ रुसको सुरक्षा परिषद्का उपाध्यक्ष दिमित्री मेदभेदेभले उत्साहित भएर भने। “किभ शासन ‘तेस्रो विश्वयुद्धसँग जुवा खेलिरहेको छ।’“

“भावनाबाट के निस्कन्छ, यो आश्चर्यजनक छ,“ ट्रम्पले झगडापछि सामाजिक मिडियामा पोस्ट गरे। उनले थपे कि जेलेन्स्की “शान्तिको लागि तयार छैनन्“ र युक्रेनीलाई अमेरिकाप्रति असम्मान गरेको भन्दै आलोचना गरेः “उनी शान्तिको लागि तयार भएपछि फर्कन सक्छन्।“ निर्धारित पत्रकार सम्मेलन रद्द गरियो, र जेलेन्स्की ह्वाइट हाउसबाट चाँडै निस्के, खनिज अधिकार सम्झौता हस्ताक्षर नगरी, जुन उनलाई वाशिंगटन ल्याउने मुख्य कारण थियो।

युक्रेनको अगाडिको बाटो अब अस्पष्ट छ, तर खतराहरूले भरिएको छ। यो सम्भव छ कि आन्तरिक र बाह्य अभिनेताहरूले जेलेन्स्कीलाई राजीनामा दिन, निर्वाचन गर्न वा दुवैको लागि दबाब बढाउनेछन्—यद्यपि युद्धको समयमा मार्शल ल बिना यो कसरी सम्भव छ र देशलाई अराजकतामा नपार्ने कुरा स्पष्ट छैन। “ट्रम्पसँग यस्तो संवादमा प्रवेश गर्नुले उनलाई कुनै अवसर छोड्दैन,“ युक्रेनका एक विपक्षी सांसदले भने। “उनले अब जेलेन्स्कीलाई नष्ट गर्नुपर्नेछ। मलाई चिन्ता छ कि मूल्य हाम्रो सम्पूर्ण देश चुकाउने हुनेछ।“

जेलेन्स्कीको आन्तरिक समूहका डेपुटीजहरुले पनि यो विपत्ति भएकोमा सहमति जनाए। केहीले तर्क गरे अनुसार राष्ट्रपति थकित थिए, युद्धको तीन वर्ष र लामो ट्रान्सएट्लान्टिक उडानपछि । उनलाई निर्मित झगडामा उक्साइएको थियो। “जेडी समस्यामूलक थिए,“ तिनीहरूमध्ये एकले भने। “जेलेन्स्कीले वार्ताको लागि विश्वसनीय हुन बल देखाउनुपथ्र्यो, तर भावनाहरू धेरै भए।“ एक वरिष्ठ युक्रेनी सुरक्षा स्रोतले भनेअनुसार भ्यान्स वार्ता नहुनबाट खुशी देखिन्थे। “विनाशकारीको रूपमा, भ्यान्स राम्रोसँग तयार थिए,“ उनले भने। “उनले आफ्नो काम व्यावसायिक रूपमा गरे।“
चर्को बहसको अन्त्यमा, ट्रम्पले मजाक गरे, “यो उत्कृष्ट टेलिभिजन हुनेछ।“ युक्रेनका राष्ट्रपति आफ्ना हात बाँधेर बसेर मुस्कुराए। भ्यान्स मुस्कुराए । उनको काम सकिएको थियो ।

द इकोनमिष्टबाट ■