काठमाडौं २८ फागुन । युक्रेनले ट्रम्प प्रशासनको ३०दिन् युद्धविराम प्रस्तावलाई समर्थन गर्ने घोषणा गरेको छ। सउदी अरेबियामा भएको घण्टौँ लामो बैठकपछि यो घोषणा आएको हो, । बैठकमा अमेरिका र युक्रेनबीचको गुप्तचर जानकारी साझेदारी पुनः सुरु गर्ने र सैन्य सहायता तत्काल फर्काउने सहमति भएको न्युयोर्क टाइम्सले उल्लेख गरेको छ ।

सउदी अरेबियाको तटीय शहर जेद्दामा भएको वार्ताले युद्धविराम प्रयासलाई नयाँ ऊर्जा दिएको हो । यसअघि ह्वाइट हाउसमा युक्रेनी र अमेरिकी राष्ट्रपतिबीचको टकरावपछि वार्ता रोकिएको थियो।

ट्रम्प प्रशासनले उक्त टकरावपछि युक्रेनलाई दिँदै आएको सैन्य सहायता र गुप्तचर जानकारी साझेदारी निलम्बन गरेको थियो।

मङ्गलबार जारी संयुक्त वक्तव्य भन्दा केही घण्टाअघि रुसी अधिकारीहरूले युक्रेनी ड्रोनहरूले मस्कोमाथि अहिलेसम्मकै ठूलो हमला गरेको बताएका थिए।

संयुक्त वक्तव्यअनुसार कुनै पनि युद्धविरामका सर्तहरू रूसको अनुमतिमा निर्भर रहनेछन्। क्रेमलिनले यसबारे तत्काल कुनै प्रतिक्रिया दिएको छैन, र वार्तामा रूसका कुनै पनि अधिकारी उपस्थित नभएको रिपोर्टमा जनाइएको छ ।

‘यदि रूसले पनि सहमति जनाएमा युक्रेन अमेरिकी प्रस्तावअनुसार तुरुन्तै ३० दिनको युद्धविराम गर्न तयार रहेको छ,’ वक्तव्यमा भनिएको छ। ‘संयुक्त राज्यले रूसलाई स्पष्ट पार्नेछ कि शान्ति प्राप्त गर्न रूसको सकारात्मक जवाफ अनिवार्य छ।’

बैठकको समापनमा अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले भने, ‘हामी यो प्रस्ताव अब रूससमक्ष लैजान्छौँ। आशा छ कि उनीहरूले युद्ध अन्त्य गर्ने प्रस्ताव स्वीकार गर्नेछन्। अहिले निर्णय गर्ने जिम्मेवारी रूसकै हो।’

रूसको स्थिति र पुटिनको अडान

हालसम्म रूसले सशर्त नभई युद्धविराम स्वीकार गर्ने कुनै संकेत दिएको छैन। राष्ट्रपति भ्लादिमिर भि पुटिनले युद्ध रोक्न युक्रेनले नाटो सदस्यता नलिने ग्यारेन्टी दिनुपर्ने जस्ता सर्तहरू राख्न सक्ने देखिएको छ।

पुटिनले डिसेम्बरको वार्षिक पत्रकार सम्मेलनमा युद्धविरामले युक्रेनी सेनालाई पुनः संगठित हुन समय दिने बताएका थिए। ‘हामीलाई युद्धविराम चाहिँदैन। हामीलाई स्थायी र दीर्घकालीन शान्ति चाहिएको छ,’ उनले भनेका थिए।

ट्रम्प र पुटिनबीच सम्भावित वार्ता

मङ्गलबार दिउँसो ट्रम्पले पत्रकारहरूलाई आफूले यसै साता पुटिनसँग कुरा गर्ने आशा राखेको र चाँडै दीर्घकालीन युद्धविरामको सम्झौता हुन सक्ने बताएका थिए।

युक्रेन–अमेरिका बीच आर्थिक सम्झौता वार्ता पुनः सुरु

संयुक्त वक्तव्यअनुसार अमेरिका र युक्रेनले युक्रेनका तेल, प्राकृतिक ग्यास, र खनिज स्रोतहरूलाई विकास गर्ने सम्झौतालाई ‘जति सक्दो छिटो’ कार्यान्वयन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन्। यो सम्झौता ह्वाइट हाउसमा भएको टकरावपछि स्थगित गरिएको थियो।

सुरक्षा प्रत्याभूति र मानवीय सहायता

युद्धविराम अवधिमा मानवीय सहायता र युद्धबन्दीहरूको आदानप्रदानबारे पनि दुई पक्षबीच छलफल भएको संयुक्त वक्तव्यमा उल्लेख छ।

युक्रेनी वार्ता टोलीका प्रमुख आन्द्रिय यरमाकले ‘न्यायसंगत शान्ति’ युक्रेनका लागि सर्वोच्च प्राथमिकता भएको बताएका छन्। उनले सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन्, ‘हामी दीर्घकालीन शान्ति चाहन्छौँ।’

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले आफ्नो दैनिक सम्बोधनमा अमेरिकी प्रस्ताव युद्ध रोक्ने दिशामा महत्वपूर्ण कदम भएको बताएका छन्।

संयुक्त राज्य अमेरिकाले पछिल्लो केही सातादेखि रूस र युक्रेन दुवै पक्षसँग अलग अलग वार्ता गरिरहेको छ, तर रूसले अहिलेसम्म निशर्त युद्धविराम स्वीकार गर्ने कुनै सङ्केत दिएको छैन।

ब्रिटेनको प्रतिक्रिया

ब्रिटेनका प्रधानमन्त्री केइर स्टार्मरले संयुक्त वक्तव्यलाई ‘युक्रेनमा शान्ति ल्याउने महत्वपूर्ण क्षण’ भन्दै यसलाई स्वागत गरेका छन्।

‘आजको सम्झौता स्वागतयोग्य छ, र म राष्ट्रपति ट्रम्प र राष्ट्रपति जेलेन्स्कीलाई बधाई दिन्छु’ उनले भने। ‘रूसले पनि युद्धविराम स्वीकार गरेर युद्ध अन्त्य गर्नुपर्ने समय आएको छ।’

युद्धको वर्तमान अवस्था

रूस–युक्रेन युद्ध करिब ७०० माइल लामो अग्रपंक्तिमा फैलिएको छ, जहाँ तोप र ड्रोन हमलाका कारण १० माइल वरपरको क्षेत्र अत्यन्तै खतरनाक बनेको छ।

संयुक्त वक्तव्यमा युद्धविरामलाई कार्यान्वयन गर्ने विस्तृत योजना उल्लेख गरिएको छैन। सन् २०१४ पछि युक्रेनमा युद्ध रोक्न गरिएका सम्झौताहरू कार्यान्वयन गर्न निकै जटिल भएका थिए।