(रोबर्टका )मानिसहरूलाई बाहिर निकाल्ने मेसिनहरूको विचार लामो समयदेखि विज्ञान कथाको विषय बनेको छ। विगत एक दशकमा आर्टिफिसियल–इन्टेलिजेन्स (एआइ) कार्यक्रमहरूमा भइरहेको द्रुत परिमार्जनहरूले केही विज्ञहरूलाई विज्ञान कथा अब चाँडै तथ्य बन्न सक्छ भन्ने निष्कर्षमा पुऱ्याएको छ। मार्च १९ मा एनभिडियाका प्रमुख कार्यकारी जोनसन हुआंग, विश्वको सबैभन्दा ठूलो कम्प्युटर चिप्स निर्माता र यसको तेस्रो तहको सबैभन्दा मूल्यवान सार्वजनिक रूपमा कारोबार गर्ने कम्पनीले आजका मोडेलहरू पाँच वर्षभित्र तथाकथित आर्टिफिसियल जनरल इन्टेलिजेन्स (एजीआई) को रुपमा आइपुग्ने विश्वास गरेको बताए। एजीआई वास्तवमा के हो–र यो कहिले आइपुग्छ भनेर हामी कसरी न्यायका साथ पर्खन सक्छौं ?

हुआङका शब्दहरूलाई एक चुटकी नुनका का रुपमा लिऔं । उच्च–प्रविधि चिप्सको बढ्दो मागको कारण एनभिडियाको नाफा बढेको छ, जुन एआई मोडेलहरूलाई प्रशिक्षित गर्न प्रयोग गरिन्छ। त्यसैले यो एआईको प्रवर्द्धन व्यवसायका लागि राम्रो हो। त्यहीभएर हुआंगले एजीआई गठन गर्ने विश्वास गर्ने कुरालाई स्पष्ट परिभाषासहित स्थापित गरेका छन्ः एक कार्यक्रम जसले केही परीक्षणहरूमा अधिकांश मानिसहरूले भन्दा ८ प्रतिशत राम्रो गर्न सक्छ, जस्तै वकिलहरूको लागि बार परीक्षा वा तर्क क्विजहरू मा एजिआईले राम्रो नतिजा दिएको छ ।

यो प्रस्तावि परिभाषाको लामो लस्करमा नवीनतम उपलव्धी हो। सन् १९५० को दशकमा बेलायती गणितशास्त्री एलन ट्युरिङले भनेका थिएः एजीआई हासिल गरेको मोडेलसँग कुरा गर्नु मानिससँग कुरा गर्नुभन्दा अप्रभेद्य हुनेछ। यकीनन सबैभन्दा उन्नत ठूला भाषा मोडेलहरूले पहिले नै ट्युरिङ परीक्षण पास गरिसकेका छन्। तर हालैका वर्षहरूमा प्राविधिक लिडरहरूले नयाँ परिभाषाहरू अघि सारेर विजय हासिल सारिसकेका छन्। एआई–रिसर्च फर्म डिपमाइन्डका सह–संस्थापक र माइक्रोसफ्ट भित्र नयाँ स्थापित एआई डिभिजनका प्रमुख कार्यकारी मुस्तफा सुलेमानको विश्वास छः उनले जसलाई ूआर्टिफिसियल सक्षम इन्टेलिजेन्सू–एक ूआधुनिक ट्युरिङ टेस्टू भन्छन्ज–जब एक मोडेललाई ४१००००० दिइन्छ र यसलाई निर्देशन बिना ४१ मिलियनमा परिणत गरिन्छ। (श्र सुलेमान द इकोनोमिस्टको मूल कम्पनीका बोर्ड सदस्य हुन्। एप्पलका सह–संस्थापक स्टिभ वोज्नियाकसँग एजीआईको अधिक गद्य दृष्टि छः एक मेसिन जुन औसत घरमा प्रवेश गर्न र एक कप कफी बनाउन सक्छ।

केही शोधकर्ताहरूले एजीको अवधारणालाई पूर्ण रूपमा अस्वीकार गर्छन्। किंग्स कलेज लन्डनका माइक कुक भन्छन्ः यस शब्दको कुनै वैज्ञानिक आधार छैन र विभिन्न मानिसहरूका लागि फरक–फरक अर्थहरू दिन्छ । क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयका ह्यारी ल स्वीकार्छन्, एजीका केही परिभाषाहरूले सहमत हुन् आकर्षित गर्छन्, तर धेरै जसो मोडेलका विचारमा आधारित छन् जसले अधिकांश कार्यहरूमा मानिसहरूलाई पछाडि पार्न सक्छ–चाहे कफी बनाउने कुरा हो वा वा लाखौं कमाउने कुरा नै । जनवरीमा डिपमाइन्डका शोधकर्ताहरूले एजीआईका छवटा तहहरू प्रस्ताव गरेका छन्, जुन एक मोडेलले प्रदर्शन गर्न सक्ने कुशल वयस्कहरूको अनुपातद्वारा क्रमबद्ध गरिएको छः तिनीहरू भन्छन् – टेक्नोलोजी केवल सबैभन्दा कम तहमा पुगेको छ, एआई उपकरणहरू एक अकुशल मानवको बराबर वा त्यो भन्दा थोरै राम्रो छ।

जब हामी एजीआईमा पुग्छौं त्यो बेला के हुन्छ भन्ने प्रश्नले केही शोधकर्ताहरूलाई व्याकुल बनाएको छ । २० वर्षदेखि एआईको बारेमा शोध गरिरहेका कम्प्युटर वैज्ञानिक एलिएजर युडकोव्स्कीलाई चिन्ता गर्छन् : जबसम्म मानिसहरूले मोडेलहरू संवेदनशील भएका छन् भनेर चिन्छन्, तिनीहरूलाई रोक्न ढिलो हुनेछ र मानिसहरू उनीहरुका दास बन्नेछन्। तर थोरै शोधकर्ताहरूले मात्र उनको विचार साझा गर्छन्। अधिकांशले अझै विश्वास गर्छन् कि एआईले केवल मानव इनपुटहरू पछ्याइरहेको छ, प्रायः खराब मात्रमा मात्रै ।

शिक्षाविद् वा व्यापारीहरू बीच एजीआई के हो भन्ने बारे कुनै सहमति नहुन सक्छ–तर अदालतले यो बारेमा चाँडै एउटा परिभाषामा सहमति हुन बाध्य पार्न सक्छ। उनले सह–स्थापना गरेको कम्पनी ओपनएआई विरुद्ध फेब्रुअरीमा दायर गरिएको मुद्दाको एक हिस्साको रूपमा, एलोन मस्कले क्यालिफोर्नियाको अदालतमा फर्मको जीपीटी–४ मोडेलले एजीआईका लक्षणहरू देखाउँदछ कि भनेर निर्णय गर्न आग्रह गर्दैछन्। यदि त्यसो भयो भने, मस्कले दावी गर्छन्, ओपनएआई यसको स्थापनाको सिद्धान्तको विरुद्धमा गएको छ भन्दै यसले प्रि–एजी टेक्नोलोजीलाई मात्र इजाजतपत्र दिनु पर्छ भनेर पैरवी गर्नेछन् । तर कम्पनीले त्यसो गरेको कुरा अस्वीकार गर्छ। आफ्ना वकिलहरू मार्फत, मस्कले जूरी ट्रायल खोजिरहेका छन्। यदि उनको इच्छा पूरा भयो भने, मुट्ठीभर गैर–विशेषज्ञहरूले यस्तो प्रश्नको निर्णय गर्न सक्छन् जसका कारण दशकौँदेखि काम गरिरहेका एआई विशेषज्ञहरूलाई थप चिन्तित बनाएको छ !!!

: दि इकोनोमिष्टबाट