महान प्रौद्योगिकीय परिवर्तनका पछाडि प्रायः एक अवमूल्यन गरिएको शक्ति रहेको हुन्छः चर्को र सानोतिनो प्रतिस्पर्धा । १९औं शताब्दीको अन्त्यमा “करेन्टहरूको युद्ध”मा, थोमस एडिसनले निकोला टेस्लालाई बदनाम गर्नका लागि पाल्तु जनावरलाई बिजुलीको झट्का दिएर मारेका थिए । एक शताब्दीपछि, स्टीव जब्सले बिल गेट्ससँग गालीगलौज गरे जब एपल र माइक्रोसफ्ट बीचको लडाइँ चलिरहेको थियो । यहाँसम्म कि “सिलिकन भ्याली,” मा एक व्यंग्यात्मक एचबीओ शृंखला पनि दुश्मनीबाट सुरु हुन्छ—भन्ने अमूल्य भनाइका व्यक्ति : “यी अरबपति हुन्, रिचर्ड । एक अर्कालाई लज्जित पार्नु उनीहरूको लागि हामी जीवनभरमा जित्नेभन्दा बढी महत्त्वपूर्ण छ ।’

जेनरेटिभ कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) को संसारमा, एलोन मस्क र स्याम अल्टम्यान बीचको झगडा पनि त्यस्तै स्तरमा रहेको छ । यो निरर्थक र आकर्षक दुवै छ । निरर्थक यसकारण, कि उनीहरूले एक अर्कालाई गाली गरिरहेका छन्, एक अर्काका च्याटबोटलाई बदनाम गर्ने प्रयास गर्दैछन् र लगभग एक दशक पहिल ओपन एआईको सह–स्थापना गर्दा के भन्न खोजिएको थियो भन्ने बारेमा झगडा गर्दैछन् ।

आकर्षक यसकारण छ कि गुनासोबाट प्रेरित भएर, मस्कले एक्सएआई सिर्जना गरेका छन्, जसले एलएलएमएस्स नामक ठूलो भाषा मोडेलहरूको एक शृङ्खला बनाएको छ । यसले ओपनएआई जसको नेतृत्व अहिले अल्टम्यानले गर्दैछन्, माथि नजर राखेको छ, जुन दुई वर्ष अघि च्याट जिपीटीको रिलीजसँगै अत्यधिक सफल भएको थियो । जहाँ ओपनएआईको पछिल्लो मूल्यांकन १५७ बिलियन डलर थियो, त्यहीँ एक्सएआई जसको उमेर दुई वर्षभन्दा कम छ, पहिले नै ५० बिलियन डलरको मूल्यमा रहेको रिपोर्ट गरिएको छ ।

एक्सआई पछ्याउन चाहन्छ । सेप्टेम्बरमा यसले मेम्फिसमा संसारको सबैभन्दा ठूलो सुपर–कम्प्युटर सुरू गरेको थियो, जुन १००,००० एनभिडिया का ग्राफिक्स प्रोसेसिङ युनिट (जिपीयुहरु ) को मद्दतले रेकर्ड समयमा निर्माण गरिएको थियो, र यसको अनुमानित लागत ४.५ बिलियन डलर छ। मस्कले केही महिनाभित्र यसको आकार दुईगुणा गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । एक्सएआईले पैसाको वर्षा गरिरहेको छः ५ बिलियन डलर यसको वर्तमान राउन्डमा, वाल स्ट्रीट जर्नलका अनुसार, मे महिनामा ६ बिलियन डलरको अतिरिक्त (ओपनएआईकोले यस वर्ष ६.६ बिलियन डलर उठाएको छ) । यो नगद र कम्प्युटिङ शक्ति ग्रोक ले तेस्रो पुस्तालाई तालिम दिन मद्दत गर्नेछ, जसलाई मस्कले, आफ्नो सामान्य जोश र उत्साहसँग, “प्रत्येक मापदण्डमा संसारको सबैभन्दा शक्तिशाली एआई” बनाउने वचन दिएका छन् । समय महत्त्वपूर्ण छः जसरी च्याटजिपीटीले देखाएको थियो, पहिलो मोडेल जसले उच्च स्तरको बुद्धिमत्ता देखाउँछ, अरूसँगको प्रतिस्पर्धामा अघि निस्किन सक्छ ।

मस्कको एआई कम्पनीसँग अन्य फाइदाहरू पनि छन् । उनले प्रतिभाशाली इन्जिनियरहरूलाई आकर्षित गर्न सक्छन् एक्सएआई ले शीर्ष एलएलएम प्रयोगशालाहरूबाट मात्र होइन, टेस्ला, उनको इलेक्ट्रिक–गाडी निर्माता कम्पनीबाट पनि कर्मचारी भर्ति गर्दैछ । एलएलएम हरू आंशिक रूपमा एक्स, मस्कको सोसल मिडिया प्लेटफर्मबाट प्राप्त डेटामा तालिम दिइन्छ, जसले (यसका सबै विषाक्तता भएता पनि) समयानुकूल जानकारी प्रदान गर्दछ । एक्सएआईले टेस्ला र SPace X  मस्कको रकेट र स्याटलाइट कम्पनीसँगका पारिवारिक सम्बन्धबाट फाइदा लिन सक्दछ। यी दुवैले वास्तविक संसारको मूल्यवान डेटा सिर्जना गर्छन्स् टेस्लाले पूर्ण रूपमा स्वचालित ड्राइभिङलाई समर्थन गर्ने क्यामेराहरूको मद्दतले, र स्पेशएक्स ले यसको अन्तरिक्षको दृश्यबाटल।
केही लगानीकर्ताहरूले मस्कले एउटा कम्पनीबाट अर्को कम्पनीलाई सम्पत्ति लिने तरिकाप्रति अप्रसन्नता जनाएका छन्, तर उहाँले तर्क गर्नुहुन्छ कि एक्सएआई अन्ततः उनको स्वचालित गाडीहरू, ’रोबो–ट्याक्सी’ र मानवीय रोबोटहरू सिर्जना गर्ने सपना पुरा गर्न मद्दत गर्नेछ । यस्ता महत्वाकांक्षाहरूले एक्सएआई लाई दुर्लभ जिपीयुहरु प्राप्त गर्न मद्दत गर्न सक्छ, किनकि एनभिडिया का प्रमुख, जेन्सन हुआंग, मस्कसँगको उच्च उद्देश्यको भावना साझा गर्छन् । एलन जो गर्छन्, त्यो सबैभन्दा अगाडि र कटिंग एज हो । जेन्सनलाई यो निकै मनपर्छ, भन्छन् थोमवेस्ट भेन्चर्सका उमेश पादवाल, एक भेन्चर क्यापिटल(भीसी)कम्पनी।

तर ओपनएआईसँगको तुलना गर्दा, एक्सएआई अझै एउटा कमजोर प्रतिस्पर्धी हो। ओपनआई को माइक्रोसफ्टसँगको साझेदारी—केही समयको लागि तनाबपूर्ण भए तापनि—यसलाई त्यस्तो पूर्वाधारमा पहुँच दिन्छ जुन संसारको सबैभन्दा धनी व्यक्तिले पनि मिलाउन सक्दैनः माइक्रोसफ्टका पूँजीगत खर्चहरू, प्रायः जिपीयुहरु र डेटा केन्द्रहरूमा, २०२४–२५ मा १५० बिलियन डलर भन्दा बढी पुग्ने अनुमान छ । ओपनएआई ले ग्राहकहरूलाई सिधा बेच्ने उत्पादन र माइक्रोसफ्टमार्फत बेचिएका उत्पादनहरूलाई मिलाएर,एलएलएम बजारमा लगभग ७० प्रतिशत को हिस्सा पाएको छ। यो अझै ठूलो अग्रता हो।

खतरा यो हो कि मस्कले के हुनु पर्ने थियो भन्ने रोबस्ट कर्पोरेट प्रतिस्पर्धालाई चक्कुको लडाइँमा परिणत गरिदिएका छन् । नोभेम्बरको सुरूवातमा उनले एक संशोधित मुद्दा दर्ता गराएका छन् —यस वर्षको तेस्रो संस्करण—ओपनएआई र यसका समर्थनकर्ताहरू विरुद्ध, एक्सएआईलाई विपक्षी र माइक्रोसफ्टलाई पहिलो पटक प्रतिवादी बनाएका छन् ।

यसमा आरोपहरू दोहोर्याइन्छ कि धन कमाउनको लागि अल्टम्यान र उनका सह–प्रतिवादीहरूले गैर–लाभकारी, सुरक्षा–प्रथम मिशनलाई परित्याग गरेका छन्, जुन आंशिक रूपमा मस्क द्वारा वित्तपोषित थियो । ओपनएआईले यसलाई अस्वीकृत गरेको छ । मुद्दामा हालको आरोप भनेको ओपनएआईको र माइक्रोसफ्टले प्रतिस्पर्धालाई प्रतिबन्धित गरेर ओपनएआई का लगानीकर्ताहरूलाई एआई प्रतिस्पर्धीहरूमा पैसा लगाउन रोकिदिएका छन् र यसलाई एक डिफ्याक्टो विलयको रूपमा चित्रित गरिएको छ । जनवरीमा, संघीय व्यापार आयोग(एफटीसी) एक प्रतिस्पर्धा निगरानी निकायले, ओपनएआई र माइक्रोसफ्टका सम्बन्धहरूमा अनुसन्धान सुरु गरेको थियो, जसले एआई लगानीमा व्यापक रूपमा ध्यान दिएको छ । केहि ओपनएआईका लगानीकर्ताहरूलाई डर छ कि मस्कले राष्ट्रपति–निर्वाचित डोनाल्ड ट्रम्पसँगको प्रभाव प्रयोग गरेर एफटीसीलाई अझ गहिरो अनुसन्धान गर्न उत्प्रेरित गर्न सक्छन्।

एसजीएच क्ययापिटलका अलेक्ज्याण्डर अजुले एक भीसीकम्पनीका लगानीकर्ताले मस्कलाई ओपनएआई विरुद्ध ‘कानूनी युद्धू प्रयोग गरेको आरोप लगाएका छन्, न कि उचित प्रतिस्पर्धा । तर ओपनएआई को आफ्नै रक्षात्मक रणनीति पनि चिन्ताजनक रूपमा अमेरिकाको झण्डामा कम्पनीलाई लपेट्ने जस्तो देखिन्छ। ओपनएआई सँगको नजिकका एक व्यक्तिले यसलाई चीनसँगको अमेरिकी प्रविधि युद्धमा एक नायकको रूपमा प्रस्तुत गर्दछ। यसका नवप्रवर्तन ‘हामी सफल हुने आधारभूत कुरा हो—केवल आर्थिक प्रतिस्पर्धात्मकता होइन, तर हामी र चीन बीच कसको जीत हुनेछ’ उनी भन्छन् ।

वास्तवमा, अमेरिकाको प्रविधिको अग्रता सबैभन्दा राम्रो तरिकामा दुवै कम्पनीहरूले बजारमा प्रतिस्पर्धा गरेर मात्र सेवा गर्न सक्दछ, न कि तिनीहरू मध्ये कुनै पनि राजनीतिक र भूराजनीतिक धागो तान्दै गरेर । यस बीचमा, सबै तत्वहरू एआई युगको लागि ‘सिलिकन भ्याली’ को एक ब्लकबस्टर पुनःनिर्माणको लागि तयार छन् ।

नोभेम्बर २७, २०२४ , द इकोनोमिष्टबाट