काठमाडौं, ७ कात्तिक । प्रदेशसभाको निर्वाचनमा थोरै मात्र हेभीवेटका उम्मेदवार छन् । थोरै मात्र हेभीवेटका उम्मेदवार भए पनि प्रदेशसभाको निर्वाचनमा रोचक प्रतिस्पर्धा हुने हुने नै छ । तर, प्रदेशसभाको तुलनामा प्रतिनिधिसभाको निर्वाचनमा झनै रोचक प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ । निनकी, ठूला दलका ठूलै नेता समेत एउटै निर्वाचन क्षेत्रबाट चुनावी मैदानमा रहेकाले प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा हेभीवेटको प्रतिस्पर्धा पक्कै रोचक हुने छ । यस पटकको निर्वाचनमा राजनीतिक दलबीचको गठबन्धनले समेत थप रौनकता र सोचकता थपेको छ । यस पटक हरेक निर्वाचन क्षेत्रमा वाम भर्सेस लोकतान्त्रिक गठबन्धनबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुनेछ । विगतका निर्वाचनहरुमा सबै निर्वाचन क्षेत्रहरुमा धेरै उम्मेदवार हुन्थे । तर, यस पटकको प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको निर्वाचनमा उम्मेदवारको संख्या समेत गठबन्धनका कारण खर्लप्पै घटेको छ । यस्ता विभिन्न कारणले पनि हेभीवेटको प्रतिस्पर्धा रोमाञ्चक हुने छ ।

सबै दलका ठूला नेताले प्रतिनिधिसभा नै रोजेका छन् । ठूला नेताको रोजाइमा प्रतिनिधिसभा नै परेपछि स्वभाविक रुपमा प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको प्रतिस्पर्धा रोमाञ्क हुने निश्चित छ । त्यति मात्र होइन कतिपय ठूला र चल्तीका नेताहरु विभिन्न पार्टीबाट एउटै निर्वाचनत क्षेत्रमा उम्मेदवार बनेकाले पनि प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको प्रतिस्पर्धा रोचक बनेको छ ।

बाबुराम र नारायणकाजी आम्नेसाम्ने
डा. बाबुराम भट्टराई र नारायणकाजी श्रेष्ट दुबैजना केही वर्ष अगाडीसम्म माओवादी पार्टीका उपाध्यक्ष थिए । दुई उपाध्यक्षबीच त्यो समय शितयुद्ध नै चलेको थियो । तर, डा. भट्टराईले पार्टी परित्याग गरेपछि यी दुई नेता राजनीतिक रुपमै शत्रुवत सम्बन्धमा परिणत भए । यतिखेर यी दुई शत्रुवत सम्बन्धका नेता आम्नेसाम्ने भएका छन् । यी दुबै नेता प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि गोरखा–२ बाट उम्मेदवार बनेका छन् । भट्टराई कांग्रेसको साथमा उम्मेदवार बनेका हुन भने श्रेष्ठ वाम गठबन्धनका उम्मेदवार हुन । गोरखा–२ लाई माओवादी–एमाले र कांग्रेस–नयाँ शक्तिले पनि आफ्नो लागी राम्रो स्थानका लिने गरेका छन् । पछिल्लो पटक पनि नयाँ शक्ति संयोजक भट्टराई गोरखा–२ बाटै संविधानसभा सदस्य निर्वाचित भएका थिए । यस पटकको मतरिणाम कसको पक्षमा हुने हो कसैले आंकलन गर्न सहज छैन ।

विरासत फर्काउने कोसिस
हाल राप्रपा प्रजातान्त्रिकका अध्यक्ष रहेका पशुपतिशमशेर राणाले पञ्चायतदेखि नै सिन्धुपालचोकबाट निर्वाचन जित्दै आएका छन् । अध्यक्ष राणा हरेक पटकको निर्वाचनमा सिन्धुपालचोकबाटै उम्मेदवार बन्दै आएका छन् । पञ्चायतकालदेखी निरन्तरको यात्रामा गणतन्त्र नआएसम्म उनी पराजित भएका थिएनन् । तर, पहिलो र दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा भने अध्यक्ष राणा पराजित भएका थिए । अब भने जसरी पनि चुनाव जित्ने योजना सहित अध्यक्ष राणा नेपाली कांग्रेसको साथमा चुनावी मैदानमा छन् । तर, राणाको जीत त्यति सहज छैन । जहाँ वाम गठबन्धनको तर्फबाट एमाले नेता शेरबहादुर तामाङ प्रतिस्पर्धामा छन् । स्थानीय तहको मतपरिणाम हेर्दा वाम गठबन्धन नै अगाडी देखिएको छ । सिन्धुपाल्चोक–२ मा एमालेको २५ हजार ९ सय ३९ र माओवादीको १८ हजार ९ सय २२ मत रहेको छ । जहाँ कांग्रेसको २२ हजार ४ सय ३७ मत छ भने एक हुँदा राप्रपाको मत २ हजार ९ सय २५ मात्र थियो । त्यसैले, पुरानो विरासत दोहोर्‍याउन राप्रपा प्रजातान्त्रिकका अध्यक्ष पशुपतिशमशेर राणालाई त्यति सहज छैन ।

वहालवाला र पूर्वमन्त्री प्रतिस्पर्धामा
सिन्धुपाल्चोक–१ पनि सामान्य प्रतिस्पर्धा छैन । जहाँ वहालवाला सूचना तथा संचारमन्त्री माहोनबहादुर वस्तेनत र पूर्व सूचना तथा संचारमन्त्री माओवादीका प्रभावशाली नेता अग्नी सापकोटा प्रतिस्पर्धामा छन् । यस निर्वाचन क्षेत्रमा पनि वाम गठबन्धन र कांग्रेस–राप्रपा तालमेलबीच प्रतिस्पर्धा हुनेछ । स्थानीय तह निर्वाचन अनुसार वाम गठबन्धनको एमालेसँग २४ हजार ३ सय ६१ मत छ भने माओवादीसँग १८ हजार ९ सय २२ मत रहेको छ । कांग्रेससँग २२ हजार ४ सय ३७ मत छ भने राप्रपाको दुई हजार ९२५ मत मात्र रहेको छ । त्यसैले यस पटकको निर्वाचनमा पनि यस क्षेत्रमा अग्नी सापकोटा निर्वाचित हुने सम्भावना बढी रहेको आंकलन हुने गरेको छ ।

दुई प्रखर युवा मैदानमा
ओखलढुङ्गाबाट दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा सभासद निर्वाचित दुई युवा नेता यतिखेर चुनावी मैदानमा छन् । एमालेका युवा नेता यज्ञराज सुनुवार र कांग्रेसका युवा नेता रामहरी खतिवडा यतिखेर प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचित हुन मैदानमा छन् । स्थानीय तहमा लोकप्रिय दुबै नेतालाई चुनाव जित्न सहज छैन । भर्खरै सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनको मत हेर्दा एमाले–माओवादीको मत केही बढी भए पनि कांग्रेसको मत त्यति कम छैन । त्यसैले दुबै युवा नेतालाई चुनाव जित्न सहज छैन ।

विरासत जोगाउन मुस्किल
नेपाली कांग्रेसका नेता तथा निवर्तमान सांसद् बलबहादुर केसीले सोलुखुम्बुबाट धेरै पटक चुनाव जितेका छन् । यस पटक पनि उनी प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि चुनावी मैदानमा छन् । तर, यस पटक भने केसीलाई विगत झै चुनाव जित्न सहज छैन । सधै निर्वाचन जितिरहेका केसीका लागि यस पटक भने वाम गठबन्धन चुनौतीको रुपमा उभिएको छ । नेता केसीको निर्वाचन क्षेत्रमा कांग्रेस एमालेको मत बराबर जस्तै छ । त्यसमा मओवादीको समेत मत थपिदा वाम गठबन्धनका उम्मेदवार निर्वाचित हुनसक्ने सम्भावना बढी छ ।

पूर्व अर्थमन्त्रीलाई वाम चुनौती
प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि पूर्व अर्थमन्त्री डा. रामशरण महत नुवाकोट–१ बाट उम्मेदवार बनेका छन् । उनको प्रतिस्पर्धीको रुपमा माओवादी नेता हितबहादुर तामाङ रहेका छन् । पहिलो र दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा यी दुई नेताबीच नै प्रतिस्पर्धा भएको थियो । माओवादी नेता तामाङ भने दुबै निर्वाचनमा पराजित भएका थिए । त्यसैले, यस पटकको निर्वाचनलाई हितबहादुर तामाङका लागि पालो फर्काउने अवसरको रुपमा व्याख्या गरिएको छ । नुवाकोटमा पनि स्थानीय तह निर्वाचनको आधारमा वाम गठबन्धको दाजोमा लोकतान्त्रिक गठबन्धनको मत कमजोर रहेको छ । त्यसैले, लगातारको हार ब्रेक गर्न माओवादी नेता हितबाहादुर तामाङ सफल हुने अनुमान गरिएको छ ।

जन्म थलोको साथ खोज्दै योगेश
एमाले सचिव योगेश भट्टराईले पहिलो र दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा काठमाडौं–६ बाट चुनाव लडेका थिए । तर, दुबै निर्वाचन उनको पक्षमा रहन सकेन । त्यसैले यस पटक भने भट्टराई आफ्नै जन्मथलो ताप्लेजुङ पुगेका छन् । नेकपा एमालेको पकड क्षेत्र ताप्लेजुङमा भट्टराईका लागि जित सहज हुने अनुमान गरिएको छ । तर, स्थानीय तह निर्वाचनको मतलाई आधार मान्ने हो भने वाम गठबन्धनको जीत त्यति सहज भने छैन । स्थानीय तह निर्वाचनमा योगेश भट्टराईको निर्वाचन क्षेत्रमा एमालेको २० हजार ५ सय ५१ मत रहेको थियो भने नेकपा माओवादी केन्द्रको ४ हजार ३ सय ६६ रहेको छ । तर, कांग्रेस एक्लैको मत नै १९ हजार ५ सय ७२ रहेकाले वाम गठबन्धनले जीतका लागि निक्कै कोसिस गर्नु पर्ने देखिन्छ ।

यसरी राजनीतिक दलका ठूला नेता चुनावी मैदानमा रहेका छन् । ठूला नेता नै जित र हारको संघारमा रहने भएकाले सबै राजनीतिक दलका नेता कार्यकर्ता आफ्नो नेतालाई जिताउन चुनावी मैदानमा होमिएका छन् । तर, यस पटकको निर्वाचनमार्फत हेभीवेटका केही नेता भने प्रतिनिधिसभा बाहिरै रहने छन् । किनकी, एकै निर्वाचन क्षेत्रमा समान हैसियतका ठूला नेता प्रतिस्पर्धामा रहेकाले एक न एक नेता जसरी पनि प्रतिनिधिसभा बाहिरै रहने निश्चित छ ।

निर्वाचनको परिणाम आम मतदातामा निर्भर हुन्छ । कुनै दल या नेताले चाहेको भरमा उसको पक्षमा मतपरिणाम आउन सक्दैन । पछिल्लो निर्वाचनहरुलाई आधार मान्दा राजनीतिक दल भन्दा पनि उम्मेदवार आम मतदाताको रोजाइमा पर्ने गरेका छन् । राम्रो छवि बनाएका राजनीतिक दलका उम्मेदवार नै आम मतदाताको रोजाइमा पर्दै आएका छन् । त्यसले यस पटक गठबन्धन नै बनाएर चुनावी मैदानमा रहेका राजनीतिक दलका कुनै उम्मेदवार नै निर्वाचित हुन्छन भन्न सक्ने अवस्था छैन । निर्वाचनमा गठबन्धन घातक पनि बन्ने गरेको छ । मुख्यगरी गठबन्धनको आधारमा उम्मेदवार बनउने बिषयलाई लिएर पार्टीभित्र उत्पन्न किचलको कारण गठबन्धनका उम्मेदवार पराजित हुने गरेका छन् । यस पटकको निर्वाचनमा पति यो खतरा देखिएको छ ।