काठमाडौँ, १६ कात्तिक । २०७२ को महाभुकम्पमा भत्किएर भग्नावशेषको रुपमा सीमित ऐतिहासिक धरोहर धरहरा पुर्ननिर्माणले गति लिने भएकोछ । निकै चर्चा भए पनि तीन वर्षसम्म पुर्ननिर्माण प्रक्रियाले गति नलिएको धरहरामा अन्ततः राष्ट्रिय पुर्ननिर्माण प्राधिकरणको नेतृत्वमा काम सुरु भएको छ । पहिलेको ९ तले धरहरा अब प्रविधिको प्रयोगसंगै प्रविधिमैत्री र अझ व्यवस्थित रुपमा ११ तले नया“ धरहरा का रुपमा पुर्ननिर्माण हुन लागेको हो ।
सरकारले २०७२ साल फागुन ४ गते धरहरा पुनर्निर्माण अभियान सुरु गरेको थियो । तर वितेका ३२ महिनामा पुरातत्व विभागले धरहरा बनाउने चासो देखाएन भने नेपाल टेलिकम पनि जिम्मा लिएर पछि हट्यो । टेलिकमले २०७४ असोजमा हात झिकेपछि राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरण आफैले जिम्मा लिएर धरहरा पुनर्निर्माणको काम सुरु ग¥यो । यसअघि नै सरकारकै नेतृत्वमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मेरो धरहरा, म बनाउ“छु अभियान सुरु गरी आफ्नोे एक महिनाको पारिश्रमिक जम्मा गरी धरहरा पुनर्निर्माण कोष समेत खडा गरेका थिए । ढिलै भए पनि ऐतिहासिक धरोहर धरहरा पुर्ननिर्माणले तीन वर्ष पछि गति लिएको छ ।
भुकम्पले भग्नावशेषको रुपमा परिणत गरेको धरहराको पुर्ननिर्माण सबैको चासोको विषय बनेको थियो । भीमसेन स्तम्भका रुपमा परिचित धरहरा विगत झण्डै एक शताब्दी देखि राजधानी उपत्यकाको वैभवका रुपमा स्थापित थियो । यसैले पनि भूकम्पले भग्नावशेष बनेको धरहराको बा“की भागलाई संरक्षण गरी अहिले नया“ धरहरा बनाउन थालिएको छ ।
पुरानो धरहराले ओगटेको ६ रोपनी, गोश्वारा हुलाक र टक्सार विभागको २३ रोपनी गरी २९ रोपनी जग्गामा धरहरा बनाउने काम सुरु भएको राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले जनाएको छ । २०७२ सालको भूकम्प अघि नौ तला रहेको धरहरामा अब दुइ तला थपि ११ तला बनाउने योजना तय भएको छ । १९९० साल माघ २ गतेको महाभूकम्पअघि पनि धरहरा ११ तलाकै थियो । त्यो बेला भूकम्पले बार्दली भन्दा माथिको भाग दुई तला भत्किएपछि नौ तलामा पुनर्निर्माण गरिएको थियो । प्राधिकरणले जीआईईटीसी रमन जेभीलाई धरहरा पुनर्निर्माणको जिम्मेवारी दिएको छ । सो कम्पनीसग ३ अर्ब ४५ करोड रुपैयामा धरहरा बनाउने सम्झौता भएको छ ।
यसपटक पुरानो धरहराको भग्नावशेशको झण्डै १० देखि ११ मिटर पूर्वतिर नया“ धरहरा बन्न लागेको हो । नया“ धरहरामा दुईवटा लिफ्ट, एउटा भ¥याङ रहने छन् । यसैकारण धरहराको चौडाई पहिलेको भन्दा बढी हुने छ । लिफ्ट र र भ¥याङ दुईवटै माध्यमबाट धरहरा चढ्न सकिनेछ । त्यसका साथै धरहराको बेसमेन्टमा तीनतलाको सानो घर पनि बन्ने छ । नया“ धरहरालाई प्रविधिमैत्री र व्यवस्थित बनाउने योजना सहित काम सुरु गरिएको पुननिर्माण प्राधिकरणको भनाइ छ ।
निर्माणकर्ता कम्पनीलाई निर्माणस्थल हस्तान्तरण गरेको दुई वर्षभित्र धरहरा निर्माणको काम सम्पन्न हुने लक्ष्य लिइएको छ । प्राधिकरणले भने आफूले पाएको समयअवधि भित्रै धरहराको पुनर्निर्माण सक्नका लागि दुई वर्षको अवधि तोकेको हो । बाइट….
प्रधानमन्त्री के.पि शर्मा ओलीको समय मिलाएर केहि दिनमा नै धरहरा पुर्ननिर्माण शिलन्यास गर्ने कार्यक्रम तय भएको बताइएको छ । ऐतिहासिक धरोहर धरहरा १८८२ सालमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री भीमसेन थापाले निर्माण गरेका हुन् ।
त्यसैले धरहरा ऐतिहासिक धरोहर, पर्यटकीय महत्व र काठमाडौंको सुन्दरताको पहिचान मात्र नभइ पुर्खाको सम्पति, हाम्रो गौरव र इतिहास पनि हो । यसको निर्माण र पुन सञ्चालन हामी सबैको दायित्व र आवश्यकता पनि हो । धरहरा दुई वर्ष्भित्रैमा फेरि उठ्ने र भूकम्प प्रतिरोधी र सुरक्षित बन्ने प्राधिकरणको लक्ष्यमा सबै सरोकारवाला निकायको सहकार्य र समन्वय महत्वपुर्ण रहनेछ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्