सम्झौताले जेलेन्स्की र ट्रम्पबीच उत्पन्न तनाव समाधान गर्न सक्छ

वाशिंगटनडीसी, २१ फेब्रुवरीः अमेरिका र युक्रेन एउटा सम्झौताको नजिक पुगेका छन् । यो सम्झौताले अमेरिकालाई मूल्यवान खनिज अधिकारहरू हस्तान्तरण गर्नेछ। यो सम्झौता ट्रम्प प्रशासनले रुसको आक्रमणविरुद्ध लड्न सैन्य सहायता प्रदान गरेको क्षतिपूर्तिको रूपमा खोजेको विश्लेषकहरुले बताएका छन् ।

युक्रेनले यो हप्ताको सुरुमा यस्तो सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्न अस्वीकार गरेको थियो । यही कारण राष्ट्रपति ट्रम्प र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीबीच वाकयुद्ध सुरु गरायो र वाशिंगटन र कीएभबीचको सम्बन्ध टुट्ने डर पैदा भएको थियो ।

सम्झौताको संकेतको रूपमा, जेलेन्स्कीले शुक्रबार राती भिडियो सम्बोधनमा अमेरिकी र युक्रेनी वार्ताकार टोलीहरूले मस्यौदा सम्झौतामा काम गरिरहेको बताए।
“यो एउटा यस्तो सम्झौता हो जसले हाम्रो सम्बन्धलाई बलियो बनाउन सक्छ, र मुख्य कुरा भनेको यसको प्रभावकारिता सुनिश्चित गर्न विवरणहरूमा काम गर्नु हो,” उनले भने। “म परिणामको प्रतीक्षा गर्दैछु—एक न्यायपूर्ण नतिजा।”

जेलेन्स्कीलाई गत हप्ता कीभमा अमेरिकी अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले सम्झौता प्रस्तुत गरेका थिए, तर उनले त्यतिबेला हस्ताक्षर गर्न अस्वीकार गरे । युक्रेनी पक्षले यसलाई थप अध्ययन गर्नुपर्ने र सम्झौतामा युक्रेनका लागि केही सुरक्षा प्रत्याभूति समावेश हुनुपर्ने बताको थियो । युक्रेनी अधिकारीहरूले उनीहरूलाई प्रस्तुत गर्नुअघि यो अध्ययन गर्न केही घण्टा मात्र समय भएको बताए।

वार्ताका बारेमा जानकारी भएका व्यक्तिहरूका अनुसार, सम्झौतामा शनिबारसम्म हस्ताक्षर हुन सक्छ, यद्यपि यो अझै पूर्ण भएको छैन। सर्तहरू के के छन् भन्ने थाहा भएको छैन ।

राष्ट्रपति ट्रम्पको खनिज अधिकारको मागले युक्रेनले रुसको आक्रमणविरुद्ध लडिरहेको बेला अमेरिकी सहायता फिर्ता लिन सक्ने डर उत्पन्न गरेको थियो।

युक्रेनसँग खनिज सम्झौताको सम्भावनाबारे सोध्दा, ट्रम्पले शुक्रबार ओभल अफिसमा पत्रकारहरूलाई भने“मलाई लाग्छ उनीहरू यो चाहन्छन्। उनीहरू यसबारे राम्रो महसुस गर्छन्।”

जेलेन्स्कीले बेसेन्टले प्रस्ताव गरेको सम्झौतालाई सुरुमा अस्वीकार गरेपछि ट्रम्पले युक्रेनी राष्ट्रपतिविरुद्ध तीव्र आलोचना गरेका थिए। जेलेन्स्कीले ट्रम्प रुसी गलच सूचामबमे को बुलबुलामा बाँचिरहेको टिप्पण्मी गरेपद्धि ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई तानाशाह भनेका थिए ।

ट्रम्पका युक्रेन दूत, अवकाशप्राप्त लेफ्टिनेन्ट जनरल किथ केलगले बिहीबार कीभमा जेलेन्स्कीसँग भेट गरेका छन् । भेटपछि युक्रेनका राष्ट्रपतिले यो भेटले “आशा पुनर्जनन गरेको” बताए।
“मैले छिटो र धेरै समझदारीपूर्वक काम गर्न निर्देशन दिएँ,” जेलेन्स्कीले भने।

कीभ सरकारनिकट एक व्यक्तिले केलगले देशको राजधानीमा तीन दिनको भ्रमणका क्रममा जेलेन्स्की र अन्य युक्रेनी अधिकारीहरूसँग विश्वास निर्माण गरेर सम्झौताको सर्तहरू अन्तिम रूप दिन “ठूलो भूमिका” खेलेको बताए।

यो विवादले अमेरिकी सहयोगीहरूमाझ चिन्ता उत्पन्न गरेको थियो कतै ट्रम्पले युक्रेनबाट समर्थन फिर्ता लिन सक्छन्, । युक्रेन तीन वर्षदेखि रुसी आक्रमणविरुद्ध आफ्नो रक्षा गर्न अमेरिकी सैन्य र वित्तीय सहायतामा निर्भर छ।

ट्रम्प युक्रेनको युद्धलाई छिटो अन्त्य गर्न खोजिरहेका छन्, जहाँ रुसले दशौँ हजार सैनिक र नागरिकको हत्या गरेको छ र दर्जनौँ सहरहरू ध्वस्त पारेको छ। मङ्गलबार साउदी अरबमा वरिष्ठ अमेरिकी र रुसी अधिकारीहरूले भेट गरे र युद्धको समाधानका लागि वार्ता टोली नियुक्त गर्न सहमत भए।

जेलेन्स्कीले आफू संलग्न नभएकोमा गुनासो गरे र युक्रेनले वार्तामा भाग नलिएको सम्झौतालाई स्वीकार नगर्ने बताए।

जेलेन्स्कीको प्रशासनले गत वर्ष युक्रेनले आफ्ना खनिज स्रोतहरूमा प्राथमिक पहुँच दिने विचार प्रस्तुत गरेको थियो, ट्रम्पलाई कीभका लागि सैन्य समर्थन जारी राख्न प्रलोभन दिन अमेरिकालाई केही आर्थिक लाभको प्रस्ताव गरेर। आफ्नो राष्ट्रपतीय अभियानमा, ट्रम्पले बारम्बार अमेरिकी सैन्य सहायतालाई पैसाको बर्बादी भनेर आलोचना गरेका थिए।

ट्रम्पका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइक वाल्ट्जले यो हप्ता प्रस्तावित सम्झौतालाई “आर्थिक साझेदारी” र “संयुक्त राज्य अमेरिकाले युक्रेनसँग सह–लगानी गर्न, यसको अर्थतन्त्रमा लगानी गर्न, यसका प्राकृतिक स्रोतहरूमा लगानी गर्न ऐतिहासिक अवसर” भनेर व्याख्या गरेका थिए।

युक्रेनले आफूसँग युरोपको सबैभन्दा ठूलो टाइटेनियम भण्डार रहेको दाबी गर्छ, जुन विमान र नौसैनिक जहाजहरूका लागि मिश्र धातु बनाउन प्रयोग हुन्छ, र लिथियम, ब्याट्रीको मुख्य सामग्री हो।

यसमा दुर्लभ पृथ्वीका तत्त्वहरूको भण्डार पनि छ, जुन रक्षा र नवीकरणीय ऊर्जा सहितका केही उच्च–प्रविधि उद्योगहरूमा आवश्यक पर्छ। यद्यपि सम्भावित रूपमा प्रशस्त भए पनि, यी भण्डारहरूको विकासका लागि शान्तिकालमा पनि ठूलो लगानी आवश्यक हुन्छ, र धेरैजसो रुसले कब्जा गरेका क्षेत्रहरूमा अवस्थित छन्।

यी खनिजहरू अमेरिकाका लागि विशेष रूपमा मूल्यवान छन् किनभने चीन र रुससँगको तनाव बढेको छ । उनीहरुको भूमिमा यीमध्ये ठूलो हिस्सा नियन्त्रणमा छ।

जेलेन्स्कीले प्रारम्भिक प्रस्तावलाई “अस्पष्ट” भनेर आलोचना गरेका थिए, यी खनिज भण्डारको ५० प्रतिशत हिस्सा मागिएको बताउँदै। उनले ट्रम्पको ५०० अर्ब डलरको खनिज माग अत्यधिक भएको बताएका थिए । किनभने युद्धको समयमा युक्रेनलाई अमेरिकी सैन्य र वित्तीय सहायता करिब १०० अर्ब डलर मात्र भएको थियो।
वाल स्ट्रिट जर्नलबाट