काठमाडौं १० कात्तिक । रिपब्लिकन राष्ट्रपतीय उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्पले हालै इजरायलका प्रधानमन्त्रीसँग फोन गर्दै हमास र हिजबोल्लाहविरुद्ध इजरायलको आक्रमणको समर्थन गरेको बताएका छन् ।
यस अघि ट्रम्पले मध्यपूर्व युद्धको विपक्षमा रहेको बताउँदै आएकोमा उनले नयां ट्विस्ठ दिएका छन् । उनको यो अभिव्यत्तिले अरबी अमेरिकीहरूमा उनको समर्थनका बारेमा समस्या उत्पन्न हुनसक्ने वाविशंगटन पोष्टले लेखेको छ ।

पोष्टका अनुसार ट्रम्प निकट छ जना अधिकारीहरुले बताएक अनुसार, ट्रम्पले यस महिनामा एउटा फोन कुराकानीमा बेन्जामिन नेतान्याहुलाई भने, “तपाईंले जे गर्नु छ, गर्नुहोस्,” उनले गोप्य जानकारीबारे छलफल गर्न नाम नबताउने सर्तमा जानकारी दिए। ट्रम्पले सार्वजनिक रूपमा भनेका छन् – उनीहरूबीच अक्टोबरमा कम्तिमा दुई पटक कुरा गरिसकेका छन्, एक फोन कल अक्टोबर १९ मा गरेका थिए ।

“ट्रम्पले उनलाई सैन्य रूपमा के गर्नुपर्ने भनेर भनेनन्, तर उनीहरूको ‘पेजर’ काण्डबाट प्रभावित भएको बताए,” सेन. लिण्डसे ग्राहामले भने, जो यस महिनामा ट्रम्प र नेतान्याहुसँगको फोनका बेला संगै थिए । इजरायलले हिजबोल्लाहका नेताहरूलाई पेजरमा विष्फोटकबाट मारेको कुरा बताएका थिए । “उनले उनीहरूको सैन्य अपरेसन र उनीहरूले गरेको कामबाट प्रभावित भएको बताए।”

ग्राहामले थपेः “उनले भने, आफ्नो सुरक्षा गर्नका लागि जे गर्नु छ, गर्नुहोस्, तर हामी खुल्ला रूपमा नयाँ मध्यपूर्वको बारेमा कुरा गर्दैछौं। ट्रम्पलाई राम्ररी थाहा छ कि भ्रष्ट प्यालेस्टिनी राज्यसँग परिवर्तन हुनु आवश्यक छ।”

नेतान्याहुको एक सल्लाहकारले यस विषयमा टिप्पणी गर्न अस्वीकार गरेको पोष्टले समाचारमा उल्लेख गरेको छ । यतिबेला अमेरिकी चुनावको दिन नजिकिंदै गर्दा नयां नयां फण्डा सार्वजनिक हुंदै गएका ससन्दर्भमा यो नयां काण्डका रुपमा आएको छ।

ट्रम्प अभियानका प्रवक्ता करोलिन लेविटले पोष्टसंग भनिन्ः“राष्ट्रपति ट्रम्पको नेतृत्वको कारण मध्यपूर्वमा ऐतिहासिक शान्ति थियो। अहिले, राष्ट्रपति ट्रम्पले भनेका छन् क्षेत्रको सबै प्रगति हराएको छ, जुन ह्यारिस–बाइडेन प्रशासनको कमजोरी र अमेरिकालाई पछाडि राख्ने नीतिहरूका कारण भएको हो। जब राष्ट्रपति ट्रम्प पुनः कार्यभारमा फर्कन्छन्, उनी कमला र बाइडेनको नीतिहरूले सिर्जना गरेको समस्या समाधान गर्नेछन्। इजरायल पुनः सुरक्षित हुनेछ, इरान पुनः कमजोर हुनेछ, आतंकवादीहरूको खोजी हुनेछ, र रक्तपात अन्त्य हुनेछ।”

ट्रम्पले गाजा स्ट्रिप र लेबननमा रहेका द्वन्द्वहरूको सन्दर्भमा कहिलेकाहीं विपरीत धारणाहरूका साथ यहूदी र मुस्लिम मतदाताहरूलाई समेट्न खोजेका छन्। उनी यहूदी दर्शकहरूलाई अगाडि राख्दै आफू इजरायलको असल मित्र भएको देखाउँछन्, भने अरबी समुदायहरूलाई ट्रम्पले शान्तिका लागि समर्थन गर्छन् र युद्धको विपक्षमा छन् भनेर देखाउने प्रयास गरिरहेका छन्।

नेतान्याहु, आफ्नो तर्फबाट, वर्षौंदेखि रिपब्लिकनहरूको नजिकमा रहेका छन् र यस चुनावमा ट्रम्पलाई प्राथमिकता देखाएका छन्। स्थितिसँग परिचित व्यक्तिहरूका अनुसार, सन् २०२० को चुनावमा जो बाइडेनलाई बधाई दिएपछि ट्रम्पलाई रिस उठाएको अवस्थामा उनी पुनः ट्रम्पको पक्षमा आउन खोजिरहेका छन्, जुन जीत ट्रम्पले कहिल्यै स्वीकार गरेका छैनन्।

ट्रम्पको सन्देश बाइडेन प्रशासनको इरानसँगको द्वन्द्वलाई नबढाउन इजरायललाई मनाउने कठिन प्रयासबाट अलग छ। अमेरिकी अधिकारीहरू इजरायललाई इरानी सैन्य साइटहरूमा प्रहार गर्न सहज नभएको बताएका छन् । तर उनीहरूले तेल, ग्याँस र आणविक पूर्वाधारलाई निशाना बनाउन चाहँदैनन्, जसले इरानले पश्चिमी ऊर्जा चासोलाई क्षति पुर्याउने धम्की दिएर। विश्वव्यापी अर्थतन्त्रलाई प्रभावित गर्न सक्छभन्ने डर छ ।

इजरायली अधिकारीहरूसँगको परामर्श पछि, बाइडेन प्रशासनले अपेक्षा गरिरहेको छ कि विदेशमन्त्री एन्टनी ब्लिन्केन क्षेत्रबाट गएर आएपछि इजरायलले इरानमाथि आक्रमण गर्नेछ, दुई वरिष्ठ अमेरिकी अधिकारीहरूले भने, जसले संवेदनशील सैन्य विषयलाई छलफल गर्न नाम नबताउने सर्तमा बताए। उच्च अमेरिकी कूटनीतिज्ञले हालसालै साउदी अरब र कतारका अधिकारीहरूसँग भेट गरेका थिए, जहाँ उनी थप बैठकहरूका लागि बिहीबार लन्डन तर्फ लागेका थिए।

विदेशी सरकारहरूले चुनावको समयमा उनीहरूको राष्ट्रिय चासोलाई मध्यनजर गर्दै दुवै मुख्य पार्टीका उम्मेदवारहरूसँग नियमित रूपमा संवाद गर्छन्। यसअघि, सरकारमा नरहेका बेला विदेशी सम्बन्धमा संलग्न हुने विषयमा आलोचना पनि उठेको छ।

सन् १९६८ को अभियानको समयमा, रिपब्लिकन रिचर्ड एम. निक्सनले जोनसन प्रशासनका भियतनामको शान्ति वार्तालाई चुपचाप कमजोर बनाएका थिए — दशकौँपछि मात्र खुलासा भएका प्रयासहरू अनुसार । केही अमेरिकी अधिकारीहरूले भनेका छन् सन् १९८० को चुनावमा रोनाल्ड रेगनको अभियानले इरानसँग गोप्य सम्झौता गरेको थियो जसमा अमेरिकी बन्धकहरूलाई चुनावपछि मात्र रिहा गरिने सहमति गरेका थिए । संसदीय छानबिनले यस आरोपलाई प्रमाणित गर्न सकेको थिएन ।

गोप्य रूपमा, ट्रम्पले इरानप्रति आक्रोश प्रकट गरेका छन् किनभने देशका सुरक्षाकर्मीहरूले उनको अभियान ह्याक गरेको थिए। यो काण्डलाई न्याय विभागले पुष्टि गरेको छ । पूर्व राष्ट्रपतिलाई ट्रम्पलाई के विश्वास छ भने तेहरानले सन् २०२० मा इरानी जनरल कासिम सुलेमानीलाई मार्ने अमेरिकी हमलाको बदला लिन उनलाई मार्न खोजिरहेको छ।

ट्रम्पले उनलाई खतराबारे जानकारी दिने अमेरिकी गुप्तचर अधिकारीहरूलाई सोधेका थिए– जुलाई र सेप्टेम्बरमा उनका दुई हत्या प्रयासहरूमा इरान संलग्न थियो कि थिएन, र उनका केही सल्लाहकारहरू इरानी ससंलग्नताका बारेमा विश्वस्त छन्। यी हत्या प्रयासहरूमा इरानको संलग्नता पुष्टि हुने प्रमाण छैन, तर एफबीआईले सम्बन्धको सम्भावनालाई अस्वीकार गरेको छैन ।

ट्रम्पले अन्तर्राष्ट्रिय द्वन्द्व र अस्थिरताको कुरा विशेषगरी इजरायल र युक्रेनको सन्दर्भमा उल्लेख गर्दै बाइडेन र उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिसको विश्व नेतृत्वको आलोचना गरेका छन्।

उनको अभियान अमेरिकी यहूदी समुदायलाई लक्षित गर्दै इजरायल र यहूदीविरोधी घटनाहरूको विषयलाई जोड दिँदै आएका छन् । विशेष गरी पेन्सिलभेनियाको निर्णायक स्विङ राज्यमा उनले त्यसै गरेका छन्। प्रमाण बिना नै, ट्रम्पले ह्यारिसलाई, जसको विवाह एक यहूदी पुरुषसँग भएको थियो भन्दै आफूले इजरायल र यहूदीहरूको घृणा गर्ने गरेको भन्दै आरोप लगाएका छन् । उनले चेतावनी दिएका छन् – यदि उनी जित्छिन् भने देशको पूर्ण विनाश हुनेछ। उनले अमेरिकी यहूदीहरूमाथि आलोचना पनि गरेका छन् — जसले वर्षौंसम्म डेमोक्र्याटहरूको समर्थन गरेका छन् — कहिलेकाहीं यस्ता शब्दहरूमा जुन धेरैले यहूदीविरोधी ट्रिप्सको रूपमा लिन्छन्।

“यहूदीहरूले हारसँग बदला लिन धेरै गर्नुपर्नेछ,” ट्रम्पले सेप्टेम्बरमा एउटा अभियान कार्यक्रममा भने। “यो तपाईंहरूमाथि डेमोक्र्याटहरूको पकड वा श्रापको कारण मात्र हो।”

ट्रम्पले भनेका छन् – यदि उनी फेरि निर्वाचित भए भने, उनले केही मुस्लिम बहुल देशहरूबाट अमेरिकामा यात्रा प्रतिबन्ध पुनः लागु गर्नेछन् र प्रो प्यालेस्टिनी प्रदर्शनहरूमा सहभागी विद्यार्थीहरूको भिसा खारेज गर्नेछन्। उनले बारम्बार अमेरिकाको दूतावासलाई तेलअविवबाट यरुशलेम स्थानान्तरण गर्ने आफ्नो निर्णयको बारेमा प्रशंसा गरेका छन्स इजरायल र केही अरब राज्यहरूबीच सम्बन्ध सामान्य बनाउन अब्राहम सम्झौताको माध्यमबाट कदम चालेका छन्स र गोलान हाइट्सलाई इजरायलको भागको रूपमा मान्यता दिएका छन्। “त्यो के बराबर हो, २ ट्रिलियन डलर ?” उनले सहयोगीहरूलाई सोधे। “र मैले यो पाँच मिनेटमै गरें।”

उनले सहयोगीहरूलाई भने, ‘यदि म पुनः निर्वाचित भएन भने इजरायल सकिनेछ। ‘म वास्तवमै त्यसलाई विश्वास गर्छु’ उनले भने।

ट्रम्पका वित्तीय समर्थकहरूमा नेतान्याहुका शक्तिशाली सहयोगीहरू र लामो समयदेखि इजरायलको समर्थनमा रहेका व्यक्ति समावेश छन्, जसमा मिरियम एडेल्सन पनि छन्, जसले प्रोट्रम्प सुपर पीएसी ‘प्रिजर्भ अमेरिका’ मा १०० मिलियन डलर लगानी गरेकी छिन्।

यस वर्षको एक कोष संकलन कार्यक्रममा, ट्रम्पले पटक–पटक सहयोगीहरूलाई आश्वासन दिएका छन् । उनी इजरायलको पूर्ण समर्थनमा रहनेछन् र विश्वविद्यालयका प्रदर्शनकारीहरूलाई देशबाट निकाल्नेछन्। ‘सायद तपाईंलाई त्योभन्दा पर जानुपर्नेछ’ उनले भने।

“हामी त्यो आन्दोलनलाई २५ वा ३० वर्ष पछाडि धकेल्नेछौं,” उनले भने।

उही कोष संकलन कार्यक्रममा उनले भनेका थिए– नेतान्याहुले “यसलाई समाप्त गर्न सक्नुपर्छ। यो अस्वस्थ सम्झौता हो। र म ती थोरै व्यक्तिहरूमा छु, जसले अहिले यसलाई भन्छन्।”वाशिंगटन पोष्टले विस्तृतमा लेखेको छ ।

ट्रम्पले यस्तै टिप्पणीहरू सार्वजनिक रूपमा पनि गरेका छन्। अक्टोबर १८ मा डेट्रोइटमा रिपोर्टरसँग कुरा गर्दै उनले बाइडेनको आलोचना गर्दै भनेका थिए– राष्ट्रपति वाइडेनले नेतान्याहुलाई नियन्त्रणमा राख्न खोज्दै छन्।

“उनी उनलाई नियन्त्रणमा राख्न खोज्दै छन्, र सायद वास्तवमा उनले उल्टो गर्नुपर्ने हो,” ट्रम्पले भने। “म खुसी छु कि ‘नेतान्याहुेले गर्नुपर्ने काम गर्न थाले, तर यो राम्रोसँग अघि बढिरहेको छ।”

यसै क्रममा, ट्रम्प र उनका सहयोगीहरूले मिशिगानजस्ता राज्यहरूमा अरब अमेरिकी मतदाताहरूको ध्यान आकर्षित गर्न खोजिरहेका छन्, जसमा सेनेटर लिंडसे ग्राहम, पूर्व कार्यवाहक गुप्तचर प्रमुख रिक ग्रेनेल र ट्रम्पकी छोरी टिफनीसँग विवाह भएका लेबनानी व्यापारी मासाद बोलोस जस्ता प्रतिनिधिहरू लागि परेका छन् । यस महिनामा ट्रम्पले डेट्रोइटको इस्लामिक सेन्टरका शेख बिलाल अलजुहारी र सोही शहरको यमनी अमेरिकी मण्डली इमान इस्लामिक कम्प्लेक्स’का शेख सालेह इब्राहिमसँग भेटघाट गरेको वाशिंटन पोष्टले लेखेको छ ।
वाशिंगटन पोष्टले यस वर्ष राष्ट्रपतिको उमेद्वारलाई इन्डोर्स नगर्ने प्रकाशक जेफ बोजेस को निर्णयले मिडिया हाउसभित्र सम्पादकहरुमा राजीनामाको लहर चलेको छ।

: यो रिपोर्ट वाशिंगटन पोष्टको साचारका आधारमा तयार गरिएको हो ।